Op voorstel van minister-president Rudi Vervoort heeft de Brusselse regering vandaag het ontwerp van richtplan van aanleg (RPA) Defensie in eerste lezing goedgekeurd. Daarin is in grote lijnen vastgelegd welke nieuwe stedelijke invulling de Defensie-site en de directe omgeving ervan moeten krijgen.

De uitgestrekte Defensie-site beslaat een oppervlakte van ongeveer 90 hectare langs de Leopold III-laan en bevindt zich voor een deel in het Brussels Gewest (gemeenten Evere en Brussel-Stad) en voor een deel in het Vlaams Gewest (gemeente Zaventem). In mei 2017 werd de site door de verhuizing van de NAVO vrijgemaakt. Sindsdien maakte Defensie ook haar voornemen bekend om haar nieuwe hoofdkwartier op te trekken aan de Leopold III-laan. Dat biedt de gelegenheid om dit gebied en de directe omgeving ervan te ontwikkelen en deze stadstoegang zodoende te herwaarderen. Het is de bedoeling om deze locatie te bestemmen voor het nieuwe hoofdkwartier van Defensie, een grootstedelijk landschapspark van meer dan 45 hectare, economische activiteiten, woningen en openbare voorzieningen. Citydev zal een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van dit gebied, waar meer ruimte moet komen voor productieactiviteiten.

De terreinen zijn vandaag eigendom van Defensie. Momenteel is er een tijdelijke Europese school gevestigd en wordt er het proces over de aanslagen gevoerd. Het richtplan zal op middellange en lange termijn worden uitgevoerd. Dat zal geleidelijk gebeuren, project per project.

Een ambitieus gemeenschappelijk kader van Brussel en Vlaanderen voor de ontwikkeling van de site

Zoals het Brussels Gewest en het Vlaams Gewest waren overeengekomen, hebben hun respectieve bestuurlijke diensten, namelijk perspective.brussels en het Departement Omgeving, op een vernieuwende en voorbeeldige manier samengewerkt om een gemeenschappelijk kader voor de ontwikkeling van de site en de directe omgeving ervan uit te tekenen.

Dat heeft geresulteerd in een ontwerp van RPA aan Brusselse kant en een ontwerp van GRUP (Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan) aan Vlaamse kant. Het GRUP is op 14 juli in eerste lezing door de Vlaamse regering goedgekeurd.

Met hun gecoördineerde aanpak voor meer dan 200 hectare aaneengrenzende open ruimten leggen beide gewesten de basis voor de creatie van een unieke groene long in het noordoosten van de hoofdstad. De toekomstige beboste omgeving zal op een ecologische manier worden ontwikkeld en toegankelijk zijn voor de buurtbewoners, wandelaars en fietsers.

Perspective.brussels laat zich voor deze opdracht bijstaan door een multidisciplinair team, bestaande uit het architectenbureau XDGA, de landschapsarchitecten van Michel Desvigne Paysagistes, Tractebel en E-biom.

Voor de inrichting van de site zijn vier hoofddoelstellingen naar voren geschoven:

• De open ruimten in het gebied tot hun recht laten komen en met elkaar verbinden door een grootstedelijk landschapspark van meer dan 45 hectare (waarvan 15 hectare op Brussels grondgebied) aan te leggen;

• Vorm geven aan een grootstedelijk netwerk voor actieve mobiliteit met nieuwe verbindingen tussen de Groene Wandeling en de fiets-GEN-routes;

• Een nieuwe duurzame en gemengde wijk langs de Leopold III-laan tot stand brengen, gebaseerd op een groene omgeving van hoge kwaliteit;

• De economische dynamiek in dit gebied, dat dankzij zijn ligging op de corridor naar de luchthaven zeer aantrekkelijk is, consolideren en versterken met 150.000 m² economische activiteiten (mix van tertiaire en productieactiviteiten) en 50.000 m² voorzieningen, diensten, winkels en horeca.

In het ontwerpplan wordt ook voorgesteld om na te gaan of het zinvol zou zijn om in een omgeving met groene en gezellige open ruimten aan te sturen op de oprichting van kantoorgebouwen met eigenschappen waar internationale bedrijven die geïnteresseerd zijn in deze strategisch belangrijke stadstoegang tussen de Europese Wijk, de hoofdzetel van de NAVO en de luchthaven, naar op zoek zijn.

Het ontwerp van RPA zal dit najaar in samenhang met het GRUP aan een openbaar onderzoek worden onderworpen. De documenten zullen beschikbaar zijn op de website van perspective.brussels, op papier en bij de gemeentebesturen.

Brussels minister-president Rudi Vervoort, bevoegd voor Territoriale Ontwikkeling:

“De goedkeuring van het ontwerp van RPA en het GRUP in eerste lezing getuigt van de kwaliteitsvolle manier waarop onze beide gewesten samenwerken. Dat is veelbelovend voor het verdere vervolg. We zijn er met het ontwerp van RPA in geslaagd een perfect evenwicht te vinden tussen het herstel van de natuur in dit gebied en de herwaardering van deze stadstoegang door er een nieuwe duurzame stadswijk te ontwikkelen. De openstelling van de Defensie-site voor het publiek biedt de kans om er diverse landschapsruimten met uiteenlopende gebruiksdoeleinden aan te leggen. De toekomstige wijk moet een toonbeeld worden van ecologische integratie, duurzame mobiliteit, kringloopeconomie en de energieprestatie en geluidsisolatie van gebouwen. Daardoor kan ons Gewest ter hoogte van deze belangrijke stadstoegang een uitstalraam ontwikkelen waarmee het heus kan uitpakken!” 

Antoine de Borman, CEO van perspective.brussels:

“Dit ontwerpplan biedt de mogelijkheid om deze Brusselse stadstoegang om te vormen tot een nieuwe gemengde duurzame wijk, met daarrond een grote groene ontspanningsruimte die een verbinding vormt tussen het Brussels en het Vlaams Gewest.”

De Brusselse regering is het deze donderdag eens geworden over de toekomstige beheersovereenkomst voor de stichting Kanal. Het Brussels Gewest nam de ambitieuze beslissing om in het centrum van de stad een museum voor moderne en hedendaagse kunst op te richten. In Brussel is er immers nog geen instelling die gewijd is aan de bijzonder rijke Belgische en Brusselse moderne kunst en aan de ontwerpers van hedendaagse kunst die in de hoofdstad of elders in ons land wonen en werken. Met de aankoop van de vroegere Citroëngarage aan het kanaal zette het Gewest een eerste stap om op de grens tussen Molenbeek, de Noordwijk en het historische centrum van Brussel een museum van 40.000 m² te laten verrijzen. Het project kreeg de naam “Kanal”. Om het te kunnen uitvoeren, werd een samenwerking aangegaan met het kunstencentrum Pompidou, dat zijn openbare moderne en hedendaagse kunstcollectie, de grootste van Europa en de tweede grootste ter wereld, ter beschikking stelde. In 2019 sloot het Gewest een eerste beheersovereenkomst met de stichting Kanal. Op basis daarvan kon die aan de slag gaan om een eigen collectie samen te stellen, een artistieke lijn te bepalen, zich te ontpoppen als museum en de werken om de voormalige garage te verbouwen tot een museum in het stadscentrum in goede banen te leiden.

Nu heeft het Gewest dus een nieuwe beheersovereenkomst voor de volgende vijf jaar goedgekeurd:

• daarmee brengt het alles in stelling om het museum in het eerste trimester van 2025 de deuren te laten openen en om de eerste werkingsjaren van deze nieuwe culturele instantie voor te bereiden;
• zijn er doelstellingen vastgelegd in verband met de organisatie van tentoonstellingen en culturele activiteiten en manieren om hedendaagse Brusselse kunstenaars in de schijnwerpers te plaatsen. Dat alles moet gebeuren vanuit een genderneutrale, gedekoloniseerde, inclusieve en participatieve invalshoek; 
• wordt aan Kanal gevraagd om een ambitieus programma uit te werken voor de uitbouw van een museum waar iedereen welkom is en om initiatieven voor te stellen die het mogelijk moeten maken het recht op cultuur te versterken en cultuur toegankelijker te maken, vooral voor degenen die er vandaag van uitgesloten zijn. Daartoe is het nodig de handen in elkaar te slaan met partners in de omliggende wijken, scholen en Brusselse verenigingen en acties op touw te zetten om de mensen zelf aan te spreken. 

Het beheerscontract van de Stichting Kanal zorgt ervoor dat de kosten voor het Brussels Gewest onder controle worden gehouden. Er is bepaald om voor de opening van het museum een gemiddeld jaarlijks werkingsbudget van 20 miljoen euro toe te kennen. Ook zal het dankzij deze overeenkomst mogelijk zijn om de werken op een serene wijze te voltooien en het onderhoud en het beheer van het toekomstige gerenoveerde gebouw te bekostigen. Voorts moet de stichting Kanal krachtens de beheersovereenkomst die de regering heeft goedgekeurd, zorgen voor eigen inkomsten ten belope van 60% van de werkingsdotatie die ze van de overheid krijgt. 

In 2025 zal het Centre Pompidou in Parijs de deuren sluiten wegens werken. De samenwerking met deze wereldberoemde instelling moet het ook mogelijk maken om Kanal wereldwijd aanzien te geven als kenniscentrum en meesterwerken uit de recente kunstgeschiedenis naar Brussel te halen. 

De beheersovereenkomst regelt ook de integratie van het CIVA in het museum Kanal en biedt het CIVA de nodige middelen om van bij de opening van Kanal een programma op te zetten dat gewijd is aan architectuur, stedenbouw, landschappen, tuinen en stedelijke ecosystemen.  

“Brussel zal in 2025 eindelijk beschikken over een toonaangevend museum dat hedendaagse kunstenaars uit België en Brussel in de schijnwerpers plaatst. Op basis van de nieuwe beheersovereenkomst willen we gestalte geven aan een inclusief en dynamisch museum. Kanal zal een nieuw cultureel baken zijn dat de kanaalzone op de kaart zet, zowel in het Brussels Gewest zelf als internationaal. Het zal de artistieke dynamiek van Brussel in de kijker zetten en bijdragen tot de culturele uitstraling van de hoofdstad.”, luidt het tevreden bij Brussels minister-president Rudi Vervoort, die aan de wieg stond van dit project.

De Franstalige Brusselse regering keurde op voorstel van minister-president Rudi Vervoort, die in de Franse Gemeenschapscommissie (COCOF) bevoegd is voor kinderopvang, een eerste selectie van 22 projecten voor het laatste deel van het Plan Cigogne van de minister van Jeugd van de Franse Gemeenschap, Bénédicte Linard, goed. Zij trekt daarvoor een budget van meer dan 23 miljoen euro uit. Dat moet 575 extra kinderopvangplaatsen in het Brussels Gewest opleveren!

In 2022 schreven de Franse Gemeenschap, het Brussels Gewest en de COCOF samen een projectoproep uit met de bedoeling om tegen 2026 de totstandbrenging van 2.100 nieuwe plaatsen in de Brusselse kinderdagverblijven te subsidiëren. In de eerste uitvoeringsfase zullen er 773 opvangplaatsen bijkomen. Enkele van de geplande structuren kunnen binnenkort hun deuren al openen.

In de tweede fase is het de bedoeling om op basis van een gemeenschappelijke projectoproep een aantal projecten te selecteren die samen goed zijn voor 1.224 nieuwe opvangplaatsen. Verschillende ingediende projecten zijn inmiddels onderzocht en vandaag kunnen we de eerste begunstigden bekendmaken! De 22 gekozen projecten bevinden zich in wijken waar de dekkingsgraad van gesubsidieerde plaatsen lager is dan het gewestelijke gemiddelde. In alle projecten is de gehanteerde prijsformule afgestemd op het inkomen van de ouders en in de meeste gevallen gaat het initiatief uit van openbare structuren.

De projectverantwoordelijken zullen snel hun subsidies krijgen, waarmee ze dan werk kunnen maken van nieuwe kinderopvangplaatsen in Brussel.

Dit zijn de 19 geselecteerde projecten die uitgaan van de overheid en die de COCOF voor in totaal 22.221.300 euro zal financieren:

• Gemeente Ganshoren – kinderdagverblijf De Mezen (9 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Oudergem – crèche Le Petit Pavillon (9 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Agatha-Berchem – crèche 70 DWC (22 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Agatha-Berchem – crèche Elbers (56 nieuwe plaatsen);
• Iris-ziekenhuizen Zuid – crèche ziekenhuis Molière Longchamp (42 nieuwe plaatsen);
• Iris-ziekenhuizen Zuid – crèche ziekenhuis Joseph Bracops (42 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Pieters-Woluwe – crèche François Gay (28 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Pieters-Woluwe – crèche Wittevrouwen (49 nieuwe plaatsen);
• Brussel-Stad – crèche GGB 4 (56 nieuwe plaatsen);
• Brussel-Stad – crèche Sint-Katelijne (4 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Jans-Molenbeek – crèche Koningin Fabiola (12 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Jans-Molenbeek – crèche Les petits poucets (4 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Jans-Molenbeek – crèche Condor (21 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe – crèche Prince Baudouin (21 nieuwe plaatsen);
• UVC Brugmann – crèche Les Jardins de Brien (42 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Ukkel – crèche des Grands du Homborch (3 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe – crèche Sarah Goldberg (19 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Sint-Gillis – crèche Renault (21 nieuwe plaatsen);
• Gemeente Jette – crèche DWC Magritte (28 nieuwe plaatsen).

Dit zijn de 3 geselecteerde projecten die uitgaan van de privésector en die de COCOF voor in totaal 1.071.400 euro zal financieren:

–         Institut Marie Immaculée-Montjoie – Ukkel (28 nieuwe plaatsen);

–         Crèche Petite Espérance – Sint-Lambrechts-Woluwe (10 nieuwe plaatsen);

–         vzw Institut El Hikma La Sagesse – Vorst (49 nieuwe plaatsen).

Uit deze eerste selectie zullen dus 575 nieuwe plaatsen voortkomen. Het is mogelijk dat dit jaar nog een tweede reeks projecten wordt geselecteerd, zodra het ONE zijn advies heeft bezorgd.

Daarnaast heeft de Brusselse gewestregering op haar meerjarig begrotingstraject 2 miljoen euro extra vrijgemaakt. Dat betekent dat het Gewest in 2023 meer dan 16 miljoen euro zal besteden om via het systeem van gesubsidieerde contractuelen banen te financieren voor kinderverzorg(st)ers die de kinderen begeleiden en opvangen. Naar aanleiding van deze eerste projectselectie zullen 75 kinderverzorg(st)ers aan de slag kunnen gaan.

“We zetten onze inspanningen om de kinderopvang in het Brussels Gewest te ondersteunen voort. Het gebrek aan plaatsen zet vandaag nog steeds een rem op de manier waarop gezinnen zich kunnen organiseren. Dat is vooral het geval voor eenoudergezinnen, die ongeveer een derde van de Brusselse gezinnen uitmaken. Ik ben dan ook zeer tevreden over de vruchtbare samenwerking tussen mijn regering en die van de Franse Gemeenschap. Het is van groot belang om het aantal plaatsen te verhogen en ervoor te zorgen dat er in alle Brusselse gemeenten een kwaliteitsvolle en gelijkwaardige opvang wordt geboden,” aldus Brussels minister-president Rudi Vervoort, die in de COCOF bevoegd is voor kinderopvang.

“Meer kinderen moeten toegang krijgen tot opvang. Dat is van het allergrootste belang voor hun ontwikkeling en welzijn. Door extra plaatsen te creëren in de kinderdagverblijven, reiken we gezinnen de oplossing aan die ze nodig hebben en maken we hun leven dus een stuk gemakkelijker. Daarom zijn we van start gegaan met dit grootschalige initiatief om zowel in Brussel als in Wallonië het opvangaanbod uit te breiden en dan vooral in gebieden die te kampen hebben met een tekort aan plaatsen. In de komende jaren moeten we ons blijven inspannen om ervoor te zorgen dat elk kind in goede omstandigheden kan worden opgevangen, maar ook om het werk van de onthaalmoeders en kinderverzorgsters, die essentiële opdrachten vervullen, te ondersteunen,” aldus Bénédicte Linard, minister van Jeugd en vice-minister-president van de Franse Gemeenschapsregering. 

Op initiatief van Minister-President Rudi Vervoort heeft de Brusselse regering voor een budget van 25 miljoen euro de eerste vijftien projecten van de nieuwe Brusselse EFRO-programmering 2021-2027 goedgekeurd. Hiervoor werden twee projectoproepen gelanceerd voor de financiering van gemeenschapsvoorzieningen in het kader van de duurzame wijkcontracten en de stadsvernieuwingscontracten.

Ter herinnering: het Brusselse EFRO-programma werd in juli 2022 goedgekeurd door de regering. Vervolgens werd het in september 2022 ingediend bij de Europese Commissie, die het in maart 2023 goedkeurde. Met steun van de Europese Unie ten belope van 121,3 miljoen euro bedraagt het totale budget van het programma meer dan 300 miljoen euro, wat een solide koers vormt voor de ondersteuning en de ontwikkeling van projecten en investeringen van gewestelijk belang die tegen eind 2029 in het Brussels Gewest moeten worden uitgevoerd.

Net als in het vorige EFRO-programma blijven innovatie en steun voor KMO’s belangrijke prioriteiten in het nieuwe programma. Daarnaast heeft de Brusselse Gewestregering – in overeenstemming met de door de EU bepaalde prioriteiten – ervoor gekozen om te investeren in energiebesparing, met name door energierenovatie van woningen en openbare gebouwen, in de digitalisering van openbare diensten en ten slotte in gemeenschapsvoorzieningen, vooral in onze kansarme wijken waar er een tekort is aan gemeenschapsinfrastructuur.

Voor de investeringen in de wijken werden in oktober 2022 twee projectoproepen met een omslag van meer dan 25 miljoen euro uitgeschreven om het gewestelijk beleid van duurzame wijkcontracten en stadsvernieuwingscontracten aan te vullen met een lokale dynamiek die van onderuit aangeeft welke gemeenschapsvoorzieningen prioritair zijn voor de bevolking.

Na de projectoproep over bovenlokale voorzieningen in de stadsvernieuwings­contractenselecteerde de Brusselse Regering op basis van de selectiefasen van de Directie EFRO vijf projecten voor een totaalbedrag van 12,5 miljoen euro:

 

 

	Naam van het project	Begunstigden	Gemeenten	Bedragen Efro+BHR
SVC 1	SVC 1 – Sporthal Vergote	urban.brussels	Brussel	€ 4.000.000
SVC 2	SVC 2 – d’Hoogvorst	Gemeente Schaarbeek	Schaarbeek	€ 2.000.000
SVC 3	SVC 3 – Sporthal Bergensesteenweg 409	DBDMH	Anderlecht	€ 2.140.000
SVC 4	SVC 4 – Koningslaan / Theodore Verhaegenstraat 164	Gemeente Sint-Gillis	Sint-Gillis	€ 2.243.903,28
SVC 5	SVC 5 – Heyvaert – Poincaré – Manchester	urban.brussels	Sint-Jans-Molenbeek	€ 2.140.000

 

Aansluitend bij de oproep voor projecten voor buurtvoorzieningen in de Duurzame Wijkcontracten besliste de regering om, ook weer op basis van de selectiefasen van de Directie EFRO, de volgende tien projecten te selecteren voor een gezamenlijk bedrag van ruim 12,5 miljoen €:

 

Begunstigden	Naam van het project	Bedragen Efro+BHR
Sint-Gillis	Duurzaam wijkcontract Zuid, “Crèche + didactische tuin”	€                                  1.300.000
Brussel	Duurzaam wijkcontract Versailles, “Grote voorziening”	€                                  1.300.000
Koekelberg	Duurzaam wijkcontract Jacquet, “Toneelzaal”	€                                  1.300.000
Sint-Agatha-Berchem	Duurzaam wijkcontract “100 jaar later blazen we de Moderne Wijk nieuw leven in”, “sportzaal”	€                                       993.645,55
Stad Brussel	Duurzaam wijkcontract Helihaven-Antwerpen – Stad Brussel – elfde reeks (2021-2029), “Crèche”	€                                  1.300.000
Vorst	DWC Twee Wijken “Boerderij van de Bempt”	€                                  1.300.000
Schaarbeek	DWC Heuveltje – “Dupont”	€                                       537.131,66
Schaarbeek	DWC Heuveltje – “Crèche Brichautstraat”	€                                       699.480,53
Molenbeek	DWC Zwarte Vijvers – “Polyvalente pool van het huis van culturen en sociale samenhang”	€                                  1.300.000
Anderlecht	DWC Bizet – Agroresedas	€                                       993.645,55

 

Hieraan werd het gefaseerd project “Aby” van het Duurzaam Wijkcontract Abdij van Vorst toegevoegd voor een bedrag van 1.500.000 €.

De 15 geselecteerde projecten moeten ten laatste op 31 december 2029 zijn uitgevoerd en tegen begin 2031 operationeel zijn.

 

Brussels Minister-President Rudi Vervoort, bevoegd voor Territoriale Ontwikkeling en het EFRO is bijzonder blij met deze eerste selectie: “De EFRO-programmering is een buitenkans, zowel voor het Brussels Gewest als voor de dragers van de projecten. Dankzij deze selectie kunnen we de voorzieningen verbeteren in onze kansarme wijken, waar een tekort is aan gemeenschapsinfrastructuur. En dit is nog maar het begin, want er zijn nog een twintigtal andere projectoproepen gelanceerd voor de eerste helft van 2023, goed voor een totale investering van meer dan 300 miljoen euro.”

De resultaten van de tweede selectiegolf van projecten – voor strategische doelstellingen als huisvesting van kwetsbare bevolkingsgroepen, ontwikkeling van onderzoeks- en innovatie-infrastructuur die een kwaliteitssprong mogelijk maakt en energierenovatie van overheidsgebouwen en bestaande sociale woningen van het EFRO 2021-2027 – worden in het najaar van 2023 voorgelegd aan de Brusselse Regering.

 

Minister-president Rudi Vervoort heeft vandaag akte genomen van het ontslag van Pascal Smet, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw, Erfgoed, Buitenlandse Handel, Europese en Internationale Betrekkingen. 

Met dat ontslag wil de staatssecretaris naar eigen zeggen zijn verantwoordelijkheid nemen voor wat hij bestempelt als een inschattingsfout van een van zijn medewerkers bij de regeling van het verblijf van een Iraanse en een Russische delegatie in Brussel naar aanleiding van de Brussels Urban Summit, die plaatsvond van 12 tot 15 juni.

Door dat ontslag verliest de Brusselse regering een staatssecretaris met een grote gedrevenheid voor zijn gewest. Iedereen erkent zijn energie en zijn creativiteit, maar ook zijn drang om de zaken in het Brussels Gewest in beweging te brengen en om datzelfde gewest aangenamer te maken voor iedereen die er woont. 

De minister-president respecteert de waardige beslissing van staatssecretaris Smet en wil hem bedanken voor al het werk dat hij vele jaren lang ten dienste van de Brusselaars heeft verricht.

Pascal Smet heeft de voorbije 20 jaar deel uitgemaakt van meerdere Brusselse regeringen (van 2003 tot 2009, van 2014 tot 2019 en van 2019 tot 2023). In de eerste twee regeerperiodes dat hij actief was, heeft Pascal Smet verschillende projecten ten uitvoer gebracht om de mobiliteit te verbeteren. Tijdens zijn recentste mandaat heeft hij zich hard ingezet om de kwaliteit van de Brusselse architectuur en van onze openbare ruimtes te versterken, heeft hij de buitenlandse handel verder ontwikkeld en versterkt en heeft hij Brussel weer op de kaart gezet als hoofdstad van de Art Nouveau.

“Ik verlies ook een vriend met wie ik heel wat heb meegemaakt en verwezenlijkt. Dat vind ik zeer jammer. Ik bedank Pascal Smet voor zijn jarenlange toewijding. Ik wens hem veel moed. Ik weet dat hij zich nog verder zal inspannen ten dienste van onze mensen”, aldus minister-president Rudi Vervoort.

Op initiatief van minister-president Rudi Vervoort heeft de Brusselse Hoofdstedelijke Regering vorige week donderdag, in 1^e lezing, het Richtplan van Aanleg (RPA) Maximiliaan-Vergote goedgekeurd. Het doel van dit plan is om de verbinding tussen de verschillende delen van de stad en haar inwoners te versterken, dankzij een groot stadspark, huisvesting en voorzieningen afgestemd op de behoeften van de wijk. Dit plan werd opgesteld door perspective.brussels. 

De perimeter van het RPA Maximiliaan-Vergote bevindt zich in het hart van het Brussels Gewest op het grondgebied van stad Brussel, op de rechteroever van het kanaal ter hoogte van het Becodok en het Vergotedok, net ten noorden van de vijfhoek. Binnen deze perimeter zijn reeds tal van projecten opgestart, met als doel de buurt te transformeren. We willen voortbouwen op deze dynamiek en werken aan een grondigere transformatie voor een betere onderlinge samenhang en verweving tussen de verschillende functies van de stad. Vandaar dat de Brusselse regering de nood heeft geuit aan een nieuwe toekomstvisie voor deze wijk, in lijn met de milieu- en stedelijke doelstellingen, die diende te worden vertaald in een Richtplan van Aanleg (RPA).

De belangrijkste doelstellingen van het RPA Maximiliaan-Vergote zijn:

• Een nieuw stadspark aanleggen dat verschillende open ruimtes en gebouwen met elkaar verbindt om van dit versnipperde gebied weer één geheel te maken. Dit verbindend park maakt gebruik van bestaande ruimtes (zoals het Maximiliaan-park) en nieuwe ruimtes (waaronder een nieuw openbaar park van 2.000 m² op het huidige eilandje van het The President Brussels Hotel). Het wordt een multifunctioneel park dat recreatie, educatie, sport, ontmoetingen en de ontwikkeling van de biodiversiteit zal bevorderen.

• Het zal het reeds bestaande gemengde stedelijke karakter versterken en behouden door de samenhang van de verschillende functies te verbeteren. Hiervoor zijn reeds bestaande en toekomstige projecten de spil van het programma: het toekomstige Museum Kanal – Centre Pompidou als cultureel ankerpunt, de Engie-torens als koppeling met de Manhattanwijk, die zelf ook mikt op meer functionele verweving, het toekomstige sportcentrum Vergote als verbinding tussen de residentiële en recreatieve functies en de havenactiviteiten.

• Betaalbare en inclusieve woningen ontwikkelen die beantwoorden aan de behoeften van de lokale bevolking. Het RPA garandeert een minimumaantal publieke woningen. Bij projecten van meer dan 2.000 m² woonoppervlakte moet minstens 25% publieke huisvesting worden voorzien.

• De stedelijke economie ontwikkelen door het behoud van de verbinding tussen de haven en de stad en de consolidatie van economische en productie-activiteiten, terwijl deze beter worden geïntegreerd in de stedelijke context. Het doel is om deze activiteiten meer en meer op te nemen in de economische transitie. Het RPA draagt ook bij tot de waardering van het erfgoed, door nieuwe gebruiksmogelijkheden te ontwikkelen voor de sites van de Modderhoeve, de Stafkazerne en de Politieschool. 

Openbaar onderzoek

Het ontwerpplan wordt binnenkort aan een openbaar onderzoek onderworpen. De documenten kunnen dan worden geraadpleegd op de website perspective.brussels en bij de gemeentebesturen van de Stad Brussel, Sint-Jans-Molenbeek, Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node. Om alle bewoners en belanghebbenden van het project kans te geven om te participeren, wordt een informatie- en participatiemomet georganiseerd.

Een coherente toekomststrategie

Het RPA Maximiliaan-Vergote maakt zo deel uit van de planwerkzaamheden ontwikkeld in het Kanaalplan, het Beeldkwaliteitsplan (BKP), het Masterplan 2040 van de Haven van Brussel, het Stadsvernieuwingscontract nr. 1 ‘Citroën-vergote’ (SVC1), het Duurzaam Wijkcontract (DWC) ‘Helihaven-Antwerpen’, het schoolcontract Klavertje Vier, de gedeelde visie ‘Territorium Noord’, de Think/Innovate/Develop (TID) ‘ Maximiliaan-Vergote’ en vier andere onafhankelijke studies over de conversie van de sites en de mobiliteit. Het RPA combineert deze ambities en projecten en vult het aan tot een globale en samenhangende visie op middellange termijn.

Brussels minister-president Rudi Vervoort, bevoegd voor Territoriale Ontwikkeling: “In de Noordwijk, die zich bevindt in het hart van ons gewest, worden al heel veel projecten uitgevoerd. Zij sluiten mooi aan bij de ambitie van mijn regering om deze buurt een nieuwe gedaante te geven. Met de goedkeuring van het richtplan van aanleg (RPA) Maximiliaan willen we die dynamiek nu bestendigen en verder uitdiepen. Dit RPA illustreert perfect de visie die we met het gewest voor ogen hebben om de Brusselaars erop vooruit te doen gaan. Zo stelt het de aanleg van een grootstedelijk park en een gemengd en evenwichtig programma met woningen, winkels en voorzieningen in het vooruitzicht.

Minister voor Klimaattransitie, Alain Maron: “Het Max aan de Zenne-park is echt de ruggengraat voor de herinrichting van de rechteroever van het kanaal. Door verschillende groene ruimten met elkaar te verbinden, creëren we in deze dichtbevolkte wijk een echte ecologische corridor waar de biodiversiteit tot bloei kan komen en we bieden de bewoners toegang tot een park waar ze zullen kunnen wandelen en tot rust komen, wat hun gezondheid en levenskwaliteit ten goede komt.”

Pascal Smet, staatssecretaris voor stedenbouw: “De goedkeuring van RPA Maximiliaan is een nieuwe belangrijke stap in onze geweststrategie om de Noordwijk volledig van gedaante te veranderen,” verklaart Pascal Smet, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed. “Deze zone in de stad Brussel tussen de Thurn & Taxis-site en de Noordwijk is de ontbrekende schakel en de verbinding tussen deze twee emblematische wijken die al jarenlang sterk evolueren. Er zijn heel wat grote projecten van dit RPA die dit nieuwe gezicht vorm gaan geven en deze wijk terug met het stadscentrum in contact zullen brengen. Zo worden de groene ruimtes opnieuw ingericht, wordt de Zenne opengelegd en komen er veel openbare en privéwoningen en openbare voorzieningen bij. Verder wordt de hoofdkazerne van de brandweer onder handen genomen en zijn er de ontwikkeling van het culturele centrum Kanal en de sporttoren en de aanleg van tramlijn T&T.”

In opdracht van minister-president Rudi Vervoort lanceert de Dienst Scholen van perspective.brussels een nieuwe oproep tot kandidaatstelling om scholen te selecteren die zullen genieten van een schoolcontract als onderdeel van reeks 5 (2024-2028) en reeks 6 (2025-2029).

Ter herinnering: het Schoolcontract zag het licht in 2016 en is een gewestelijk programma voor stadsvernieuwing en streeft een drievoudig doel na: 

1. de aantrekkingskracht van de schoolinstellingen vergroten en hun stedelijke integratie in de omgeving verbeteren, door middel van investeringen in scholen met een imagoprobleem;
2. het aanbod van collectieve voorzieningen voor de inwoners van de wijk verhogen via het openstellen van de onderwijsinstellingen buiten de schooluren: toegang tot de sportinfrastructuur, tot de eetzaal, openstelling van de speelplaatsen, enz.;
3. de sociale cohesie en de openheid van de school naar de wijk bevorderen via socio-economische acties en operaties voor de herkwalificatie van de openbare ruimte.

De oproep tot kandidaatstelling is gericht aan alle inrichtende machten die voldoen aan de leerplicht en zich bevinden binnen de Zones voor Stedelijke Herwaardering (ZSH). Daarnaast is deze oproep voornamelijk gericht op scholen die een kwetsbare leerlingenpopulatie hebben. De aanvragen moeten voldoen aan de doelstellingen van het Schoolcontract, met name op het vlak van de openstelling naar de buurt en de verbetering van de aantrekkelijkheid van de school. Ook elementen die verband houden met de sociaaleconomische situatie van de scholieren en de context van de wijken zullen in aanmerking worden genomen.

Na analyse van de kandidaturen de Brusselse regering begin december de scholen selecteren die kunnen genieten van het schoolcontract en dat voor de periode 2024-2028 (reeks 5) en 2025-2029 (reeks 6). De Brusselse regering maakt (max.) hiervoor 2.500.000 euro per schoolcontract vrij.

Een informatievergadering zal plaatsvinden op 20 juni. Inschrijven kan via deze link. De oproep tot kandidaatstelling loopt tot 14 juli 2023.

“Met het schoolcontract wordt de schoolinfrastructuur een echte partner in het leven van de wijk. Het stuurt er dus op aan de school volwaardig te integreren in haar buurt. Zowel de bewoners als de jongeren varen daar wel bij en dat vind ik een goede zaak. Daarnaast hoop ik bij elke selectiereeks steeds dat nieuwe gemeenten zich kandidaat stellen.”, aldus Minister-President Rudi Vervoort.

Er zijn technische moeilijkheden opgetreden op de werf van Metro 3 tijdens de bouw van de tunnel onder het Zuidpaleis. De MIVB heeft daarvoor verschillende mogelijke oplossingen voorgelegd. De Brusselse regering en de Stad Brussel hebben akte genomen van het feit dat om technische, financiële en tijdsredenen alleen de ontmanteling van de binnenkant van het Zuidpaleis haalbaar is om het project voort te zetten. Er zal dus een stedenbouwkundige procedure worden opgestart en een begeleidingsplan worden opgesteld voor de wijk en voor iedereen die het Zuidpaleis gebruikt.

Omdat de Noord-Zuidverbinding verzadigd is, bouwen de MIVB en Beliris momenteel een nieuwe noord-zuidmetrolijn (de M3) die als doel heeft het station Albert (Vorst) te verbinden met het Noordstation en vervolgens het Noordstation met het station Bordet (Evere). Om het toekomstige station Toots Thielemans onder de Stalingradlaan te verbinden met de bestaande premetro-infrastructuur, wordt er 900 meter aan verbindingstunnels gebouwd. De dakplaat van het station is nu klaar en het uitgraven van de tunnel is begonnen. Maar de bouw van de 120 meter lange tunnel die onder het Zuidpaleis door moet lopen, ligt al meerdere maanden stil door technische problemen als gevolg van technische problemen. De eerste funderingselementen, gemaakt door het injecteren van cement in de ondergrond, voldeden niet aan de vastgestelde stabiliteitsnormen. De structuur van de ondergrond van de voormalige bedding van de Zenne is een grote technische uitdaging voor de onderbouw van het Zuidpaleis.

Sindsdien werden verschillende alternatieven bestudeerd en door de MIVB aan de regering en de Stad Brussel voorgesteld om de werken te kunnen hervatten en goede funderingen onder het Zuidpaleis te kunnen verzekeren. 

De oplossing om de binnenkant van het Zuidpaleis te ontmantelen met behoud van de gevels, zodat de tunnel van binnenuit kan worden gegraven, blijkt de goedkoopste, snelste en veiligste optie te zijn. Door via de binnenkant van het gebouw te gaan kunnen bekende en beproefde technieken worden gebruikt die ook elders op de site van Toots Thielemans zijn gebruikt. Het gekozen scenario is daarom de enige oplossing op vlak van techniek, financiën en timing.

Ondersteunende maatregelen voor handelaars, gebruikers en buurtbewoners

Afgezien van voorbereidende werken zal de ontmanteling van de binnenkant van het Zuidpaleis niet voor januari 2025 beginnen. De werf zal zorgvuldig worden voorbereid en er zal zeer binnenkort een stedenbouwkundige procedure worden gestart waarbij de gebruikers van het Zuidpaleis en de burgers de kans zullen krijgen om opnieuw gehoord te worden. Ondertussen zullen het Gewest, de Stad Brussel en de MIVB alles in het werk stellen om de getroffen personen te ondersteunen, met de steun van hub.brussels in het bijzonder. Er zullen maatregelen worden opgesteld, met name via een nieuw pact. De scholen en sportclubs die momenteel gebruik maken van de faciliteiten van het Zuidpaleis zullen een andere plek krijgen. Handelszaken die ook moeten verhuizen zullen gebruik kunnen maken van specifieke steunmaatregelen op maat van elke handelszaak. De Stad en het Gewest zullen binnenkort de handelaars uitnodigen om samen met hen elke situatie individueel en op maat te onderzoeken.  

Een versnelde stedenbouwkundige procedure

Het is met deze doelstelling voor ogen dat de regering besloten heeft tot het opstellen van een specifiek stedenbouwkundig regelgevend kader dat de wijziging van de stedenbouwkundige vergunning voor het plaatsen van een tunnel onder het Zuidpaleis zal moeten bepalen. Dit ontwerp van ordonnantie werd vandaag in eerste lezing door de regering goedgekeurd. De ordonnantie voorziet in een belangrijke inkorting van het stedenbouwkundig vergunningsproces, in het belang van een versnelde vervollediging van het tracé Noord-Albert en in het bijzonder om de overlast en de hinder voor de omwonenden door deze werken maximaal te reduceren, zonder evenwel in te boeten op het democratische recht tot inspraak of mogelijkheden tot het instellen van een beroep. De klassieke termijnen van deze vergunningsprocedure worden daarbij herleid van 450 dagen (+ 6 maanden mogelijke verlenging) tot een indicatieve 170 dagen.

Een kans om het Zuidpaleis te renoveren

Het Zuidpaleis is een iconisch gebouw in het Brusselse stedelijke landschap. De nodige maatregelen zullen worden genomen om het gebouw te beschermen en het tegelijkertijd te herwaarderen. De gevels, die grotendeels uit het einde van de 19^e eeuw dateren, zullen behouden blijven. De binnenkant van het gebouw is het resultaat is van verschillende verbouwingen in de loop van de 20^e eeuw. Het bevindt zich in een staat van verval en zal volledig worden gerenoveerd.

Op voorstel van minister-president Rudi Vervoort en in samenwerking met de ministers Elke Van Den Brandt en Bernard Clerfayt heeft perspective.brussels plannen uitgetekend om in het Brussels Gewest verschillende trajecten in te richten die geschikt zijn voor lopers. Daarnaast heeft het ook een gids uitgegeven met de nodige aanwijzingen daarvoor. Alle Brusselaars moeten daar wel bij varen!

Uit een studie van visit.brussels is gebleken dat meer dan één op de vijf sportbeoefenaars in Brussel lopers zijn. Tijdens de gezondheidscrisis is lopen nog meer uitgegroeid tot een activiteit die bevorderlijk is voor het welzijn en de gezondheid. Het is een sport die iedereen kan beoefenen in de openbare ruimte. We stellen vast dat het percentage mensen die zich in Brussel te voet verplaatsen, tussen 2010 en 2022 steeds groter is geworden (gestegen van 32% naar 36%). In een dichtbebouwde stedelijke omgeving is het echter een grote uitdaging om de openbare ruimte op verschillende manieren tegelijk te gebruiken. 

Be running is een strategie die ruimtelijke ordening, mobiliteit en sport met elkaar combineert.  Het doel is om in het Brussels Gewest te komen tot een ruimtelijke indeling waar lopers volwaardig hun plaats kunnen innemen naast alle andere verplaatsingswijzen.  

Loopfanaten zullen in de toekomst gebruik kunnen maken van de op hen afgestemde routes om zich van de ene groene ruimte naar de andere te begeven. Die trajecten zullen zodanig worden ingericht dat zij zowel geschikt zijn voor stappers als voor lopers. Daarnaast zal ook gestreefd worden naar harmonie met alle andere gebruikers van de openbare ruimte.

Beter ingerichte trajecten

Concreet omvat be running:

• een kaart met een aantal trajecten van oost naar west en van noord naar zuid die de Brusselse parken met elkaar verbinden.
• een gids, die samen met het studiebureau CityTools werd opgesteld en die bestemd is voor de gewestelijke instellingen die werken rond de inrichting en de invulling van de openbare ruimte (Brussel Mobiliteit, Leefmilieu Brussel, urban.brussels, visit.brussels, Beliris, de gemeenten, enzovoort). Op basis daarvan zullen zij kunnen bepalen op welke manier zij de openbare ruimte het best geschikt kunnen maken voor de verschillende gebruikers ervan. Wat deze gids zo bijzonder maakt, is dat hij gebaseerd is op concrete ervaringen: op basis van de bevindingen van enkele wedstrijden op een deel van de routes kon rekening worden gehouden met de toestand op het terrein en kon op zoek worden gegaan naar de best mogelijke inrichting. De inhoud van de gids is eveneens afgestemd op andere gewestelijke gidsen die er in de toekomst in opgenomen zullen worden, zoals het door urban.brussels gecoördineerde “handboek voor openbare ruimteprojecten”.

Een participatief proces

Perspective.brussels leidde de vormgeving van de strategie be running in goede banen en werkte daarvoor samen met Brussel Mobiliteit, Leefmilieu Brussel en de gemeenten, maar ook met enkele private actoren (organisatoren van loopwedstrijden, loopteams, producenten van loopuitrustingen, beheerders van data-apps, enzovoort).

Het uitwerkingsproces ging van start in 2018 en verliep in meerdere fases:

• een big data-studie (die werd afgetoetst aan de kaarten van de sportapp STRAVA);
• een online enquête (waarop bijna 1.500 mensen hebben geantwoord) om te achterhalen welke plaatsen lopers in het Brussels Gewest het liefst opzoeken, met dan vooral de parken, en om te kunnen bepalen wat de gewoonten en de behoeften van de lopers zijn. Daaruit is gebleken dat vooral belang gehecht wordt aan een groene omgeving, luchtkwaliteit, verkeersveiligheid, doorlopende trajecten en het veiligheidsgevoel (vooral ‘s avonds bij vrouwen).

Het werk is nog niet gedaan. Op korte termijn moet het mogelijk zijn om de trajecten via sportapps en het online platform sport.brussels te downloaden en zullen de aanbevelingen van de gids verwerkt worden in het “handboek voor openbare ruimteprojecten”. 

Minister-president Rudi Vervoort, die bevoegd is voor territoriale ontwikkeling: “Het is algemeen geweten dat lopen goed is voor het lichaam en de gezondheid. Met be running, een strategie die gestoeld is op ruimtelijke ordening, mobiliteit en sport, willen we de beoefening van de loopsport versterken en aanmoedigen door looproutes in te richten en tegelijk te zorgen voor een betere harmonie met alle andere verplaatsingswijzen op het Brusselse grondgebied!”.

Minister van Mobiliteit Elke Van Den Brandt: “De vervoersgewoonten van de Brusselaars zijn aan het veranderen. De meeste verplaatsingen in Brussel gebeuren vandaag al te voet. Dankzij be running zullen we onze infrastructuur nog beter kunnen afstemmen op wandelaars, joggers en voetgangers. Deze strategie moet ons in staat stellen om groene wegen met elkaar te verbinden en de Brusselaars nog meer zin te geven om de stad te voet te ontdekken. Samen maken we Brussel veiliger, gezonder en groener dan ooit.”

Bernard Clerfayt, Brussels minister van Plaatselijke Besturen: “Om te lopen in de stad, hoef je geen kilometers aan een stuk af te leggen in de schaduw van gebouwen. Alle Brusselse gemeenten bieden een geschikt kader voor stappers en lopers. We stellen echter vast dat dergelijke trajecten niet altijd als dusdanig zijn aangegeven en dat de inrichting van de gebruikte routes vaak beter kan. Be running biedt daarvoor de nodige oplossingen en zorgt ervoor dat iedereen (voetgangers, fietsers en autobestuurders) de openbare ruimte in een betere harmonie kan gebruiken.” 

Antoine de Borman, Directeur-Generaal: “De loopsport is zeer populair in de stad. Het is de bedoeling om de strategie be running te laten dienen als stedelijke hefboom, die het mogelijk moet maken om bepaalde loop- en wandelroutes beter in te richten, maar die op lange termijn ook de doelstellingen in verband met de actieve mobiliteit in Brussel moet helpen waarmaken.”