In het kader van de gewestelijke beleidsverklaring en de GO4Brussels 2030-strategie heeft de Brusselse regering op initiatief van minister-president Rudi Vervoort, de Dienst Scholen van perspectief.brussels en Leefmilieu Brussel de opdracht gegeven om te werken aan de verbetering van de speelplaatsen in het Brussels Gewest.

De speelplaats is een plaats om te spelen, te leren, te ontdekken, elkaar te ontmoeten, zich uit te drukken, stoom af te blazen en op te laden, en maakt dus integraal deel uit van het schoolleven. Daarnaast is het vaak de ontvangstruimte van de school. De kwaliteit van de speelplaats heeft dan ook een onmiskenbare invloed op het welzijn van de leerlingen.

In dat kader hebben de Dienst Scholen van perspective.brussels en Leefmilieu Brussels een praktische gids ontwikkeld om de  speelplaatsen te optimaliseren.

Deze gids wil drie doelstellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verwezenlijken:

1. Een verbetering van het welzijn van de kinderen en van het pedagogisch en omkaderingsteam;
2. De verwezenlijking van de mileudoelstellingen van het Brussels Gewest als de speeltijd kan worden omgevormd tot een bioklimatologische ruimte;
3. De verbetering van de interacties tussen de schoolinfrastructuur en de stedelijke ruimten door meer en betere collectieve voorzieningen toegankelijk te maken voor de Brusselse bevolking.

“In een steeds dichter wordende stedelijke context brengt de ontwikkeling van speelplaatsen veel voordelen en mogelijkheden met zich mee voor zowel scholen als buurtbewoners. Deze gids zet aan tot nadenken over de diversifiëring van de gebruiksmogelijkheden van de speelplaats voor de school, de buurt en het Brusselse Gewest en kan als inspiratie dienen voor scholen die begroeide recreatieruimten willen aanleggen die beter gedeeld worden en aangenamer zijn om in te leven, zowel tijdens als buiten de schooluren, ten voordele van zoveel mogelijk mensen. “zegt minister-president Rudi Vervoort van Brussel.

Alain Maron, Brussels minister voor Klimaattransitie en Leefmilieu, is verheugd over de publicatie van deze gids, die tal van tips en instrumenten aanreikt voor scholen die hun speelplaatsen groener, gezelliger en inclusiever willen maken. “Een andere kijk op speelplaatsen met planten betekent Brussel veerkrachtiger maken tegen de opwarming van de aarde, maar het is vooral een kans om het gebruik ervan opnieuw te bekijken, zodat iedereen er zijn plaats kan vinden en volledig kan herbronnen. Deze gids is een aanvulling op de projectoproep ‘Re-creatie’ van Leefmilieu Brussel voor scholen die dit avontuur willen aangaan om opnieuw contact te leggen met de natuur.”

De oproep “Re-creatie” waarvan het doel is om groene recreatiegebieden te creëren die beter zijn aangelegd en daardoor aangenamer zijn om te gebruiken tijdens en buiten de schooluren, richt zich tot scholen van tot de officieel erkende onderwijsnetten die gelegen zijn in gebieden met een tekort aan groene ruimten, prioritaire groene zone van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling en/of in gebieden die bijdragen aan de stedelijke hitte-eilanden.

Het interesseformulier moet vóór 15 juli 2021 middernacht worden opgestuurd naar het volgende e-mailadres: school@leefmilieu.brussels.

In juli-augustus 2022 zal de definitieve selectie van de projecten plaatsvinden en tussen eind 2023 en medio 2024 worden de eerste resultaten van de speelplaatsen verwacht.

De praktische gids is op dinsdag 29 juni naar alle scholen in het Brussels Gewest gestuurd en is beschikbaar op de websitehttps://beecole.brussels/nl/be-school/onze-publicaties

Na de burgers via een openbaar onderzoek te hebben geraadpleegd en het advies van de bevoegde instanties te hebben ingewonnen, keurde de Brusselse regering op voorstel van minister-president Rudi Vervoort op donderdag 3 juni het richtplan van aanleg voor het gebied rond het Weststation in Sint-Jans-Molenbeek (het RPA “Weststation”) in tweede lezing goed. Het Gewest verduidelijkt in deze fase wat zijn intenties zijn. Hierna komt er nog een derde en laatste lezing door de regering, waarbij rekening zal worden gehouden met het verwachte advies van de Raad van State over het ontwerp.  

De context

Het braakliggende terrein rond het Weststation, waarover de spoorweg loopt die de gemeente Sint-Jans-Molenbeek in twee deelt, is een omvangrijke site van 13 hectare en strekt zich uit over ongeveer een kilometer. Dit gebied van gewestelijk belang (GGB) vormt de verbinding tussen twee delen van Sint-Jans-Molenbeek: het dichtbebouwde oosten met oude gebouwen en het westen dat recenter ontwikkeld werd.

Dit voormalige goederenstation, dat uitzonderlijk goed bereikbaar is met het openbaar vervoer (metro, tram, bus en trein) en dat vandaag eigendom is van Infrabel, de NMBS en het Brussels Gewest, biedt een uniek ontwikkelingspotentieel. Het ontwerp van RPA, dat onder leiding van perspective.brussels door Taktyk (landschap) / Alive Architecture (beheer van de overgang) / 51N4E (architectuur) werd uitgewerkt, maakt deel uit van de ambitieuze territoriale strategie van het Gewest voor de herontwikkeling van deze site.

De site snel weer openstellen voor het publiek door tal van openbare actoren gecoördineerd te laten optreden

 

Naast het ontwerp van RPA maakt het Gewest gebruik van verschillende instrumenten voor stadsvernieuwing om de site beetje bij beetje invulling te geven. Het werkt daarvoor samen met de betrokken federale en gewestelijke instanties en met de gemeente Sint-Jans-Molenbeek (stadsvernieuwingscontract nr. 3, twee wijkcontracten). Zo ging naast het metrostation Weststation het project MolenWest van start, waarvoor de handen in elkaar werden geslagen met de buurtverenigingen. Daarnaast staan er ook nog enkele andere projecten voor de aanleg van openbare en groene ruimten op stapel.

Die projecten zijn mogelijk dankzij de afspraken die het Gewest met de twee eigenaars van de site, namelijk Infrabel en de NMBS, heeft gemaakt. Met Infrabel werden al enkele jaren geleden afspraken gemaakt en eind maart 2021 ondertekende citydev.brussels, de gewestelijke instelling die het stadsproject voor het Weststation namens het Gewest in goede banen leidt, ook een protocolakkoord of Memorandum of Understanding (MOU) met de NMBS. Dat akkoord effent het pad om te onderhandelen over de opzet van een vastgoedproject dat erop gericht moet zijn op een deel van de site een gemengd programma (met woningen, economische activiteiten, voorzieningen en handelszaken) uit te voeren. Het biedt het Gewest eveneens het noodzakelijke grondbeheer om het park van het Weststation, een belangrijk project dat kadert in stadsvernieuwingscontract nr. 3, te ontwikkelen.

De NMBS vindt het essentieel om constructief samen te werken met de plaatselijke en gewestelijke instanties, zodat gestalte kan worden gegeven aan stationsomgevingen met functies die de modal shift naar de trein bevorderen. Via haar toewijzingsbeleid van gronden, wil de NMBS het gebruik van de trein stimuleren, maar tegelijk ook de ontwikkeling, modernisering en opwaardering van stadscentra faciliteren.

Verder zal de samenwerking tussen de NMBS en citydev.brussels in lijn met de strategische aanbevelingen van het RPA al snel leiden tot de opstart van tijdelijke overgangsprojecten. De gemeente en Leefmilieu Brussel zullen daarbij als partners worden betrokken. Dat moet het mogelijk maken om de

site zo snel mogelijk nieuw leven in te blazen door hem toegankelijk te maken voor de bewoners.

“Dit grote ontwikkelingsproject toont op een zeer concrete manier hoe tal van openbare actoren in dit gebied onder impuls van het RPA en de programma’s voor stadsvernieuwing zich inzetten en samenwerken. Ik ben ook zeer tevreden met het veelbelovende akkoord met onder meer de NMBS, dat het mogelijk moet maken om een belangrijke doelstelling te verwezenlijken, namelijk het grootstedelijke potentieel van dit uitzonderlijke mobiliteitsknooppunt dat het gebied rond het Weststation is, verzoenen met de dringende behoefte van de wijk en het Gewest aan voorzieningen, jobs, woningen en groene ruimten. Het RPA vat de uitdagingen voor de site treffend samen”, aldus minister-president Rudi Vervoort.

“Het is voor de gemeente schitterend nieuws dat er in dit dossier vooruitgang wordt geboekt. Dit zal rechtstreekse en concrete gevolgen hebben voor het leven van de Molenbekenaren. De nieuwe geplande infrastructuur zal hun levenskwaliteit verbeteren. Het programma omvat bovendien een zeer groot percentage openbare woningen. Dat vind ik in de huidige wooncrisis die we doormaken, bijzonder belangrijk. Tot slot ben ik zeer blij dat het recreatief waterpark dat wij hadden voorgesteld, mee opgenomen is! Gezinnen zullen er terecht kunnen om zich te ontspannen en zich te verpozen. Ik ben dus een gelukkige burgemeester en ik wil onze minister-president, Rudi Vervoort, nogmaals bedanken voor dit resultaat”, aldus Catherine Moureaux, burgemeester van Sint-Jans-Molenbeek.

“Voor citydev.brussels kwam het er in de eerste plaats op aan om het partnerschap met de NMBS vorm te geven, zodat een concrete, snelle en daadwerkelijke ontwikkeling van dit gebied dat al veel te lang een stedelijke breuklijn vormt, mogelijk kan worden gemaakt. Op grond van dat partnerschap is met Leefmilieu Brussel al een eerste samenwerking aangegaan om het park te activeren”, laat Benjamin Cadranel, algemeen bestuurder van citydev.brussels, weten.

”NMBS is verheugd via haar dicht bij het Weststation gelegen gronden, bij te kunnen dragen aan het inbrengen van een nieuwe dynamiek in een zone met een hoog ontwikkelingspotentieel in het Brussels Gewest. Via haar toewijzingsbeleid van gronden wil NMBS uiteraard op de eerste plaats het gebruik van de trein stimuleren maar tegelijk neemt ze deel aan de ontwikkeling en aan het valoriseren van stedelijke centra, conform haar sociale doelstelling. De NMBS pleit er in haar visie om van stations levendige locaties te maken die in hun omgeving zijn verankerd, namelijk voor om stationsbuurten te verdichten en uit te rusten met een mix van functies, waardoor er een hele dag lang bedrijvigheid is en zij bruisen van het leven. De constructieve samenwerking met citydev.brussels moet het mogelijk maken om op korte termijn de eerste tijdelijke overgangsprojecten op te starten. Dat is een belangrijk signaal voor de wijk”, klinkt het uit de mond van Patrice Couchard, algemeen directeur Stations van de NMBS.

De ingebruikname van de Infrabel Academy, het nationale opleidingscentrum voor de spoorwegberoepen, begin 2021 is een ijkpunt in dit grote project om de site geleidelijk open te stellen voor de Brusselaars.

Ook Beliris draagt zijn steentje bij tot de convergerende samenwerkingsverbanden door onder meer enkele belangrijke mobiliteitsprojecten te financieren, zoals de nieuwe voetgangersbrug Beekkant die de bestaande voetgangersbrug, momenteel de enige manier om de site van oost naar west over te steken, moet vervangen en de “cyclostrade” langs spoorlijn L28, de geplande snelle fietsverbinding tussen de Noordwijk en het metrostation Jacques Brel (Anderlecht) die over de site van het Weststation zal lopen.

Dat is het dynamische kader waarin het ontwerp van RPA voor het Weststation past. De voornaamste doelstellingen die het naar voren schuift, zijn de site open te stellen voor de omliggende wijken en de grootstad, er oversteekplaatsen voor zachte weggebruikers aan te leggen, (90.000 m²) nieuwe gebouwen op te trekken met 50% woningen, waarvan het merendeel openbare woningen zullen zijn, plaats te voorzien voor productieactiviteiten, handelszaken en voorzieningen, waaronder een grote grootstedelijke voorziening, en kwaliteitsvolle groene ruimten in te richten die toegankelijk zijn voor de bewoners, met een park van minstens 3 hectare.

“Met dit stadsproject streven we ernaar om het braakliggende terrein rond het Weststation een kwaliteitsvolle gedaanteverandering te laten ondergaan. Een uitgebreid netwerk van parken, voetgangersbruggen en wandel- en fietspaden zal het doen aansluiten op de omliggende wijken. Op het zuidoostelijke deel van de site komen nieuwe gebouwen die bestemd zullen worden voor huisvesting, openbare voorzieningen en economische activiteiten, terwijl het noordwestelijke deel voorbehouden zal worden voor de ontwikkeling van biodiversiteit”, aldus Antoine de Borman, directeur-generaal van perspective.brussels.

Ten oosten van het braakliggende terrein rond het Weststation wordt momenteel werk gemaakt van een herwaardering van het huizenblok dat zich vlak naast de brouwerij Vandenheuvel bevindt. Het Gewest doet daaraan mee via het project “GO West”, dat ontwikkeld wordt door citydev.brussels,  waardoor de wijk een nieuw kinderdagverblijf en een bijkomend aanbod van geconventioneerde woningen zal krijgen.

Tot slot zullen de inspanningen die het Gewest levert voor de stadsvernieuwing van dit gebied, verder worden aangevuld dankzij de aankoop en de verbouwing van de vroegere, in dezelfde wijk gelegen hoofdzetel van het bedrijf Delhaize (nu LionCity) door citydev.brussels. Het is de bedoeling om daar een gemengd stedelijk programma met voorzieningen, openbare woningen, productieactiviteiten, winkels, waaronder een nieuwe Delhaize-supermarkt, en groene ruimten tot stand te brengen. En voor zij die de wijk een beetje kennen: citydev.brussels heeft een tijdelijke gebruiksplaats geboden aan de Espace Catastrophe, een Brussels circuscentrum dat sinds kort op het terrein van de voormalige drukkerij van Delhaize is gevestigd.

Gezien de ligging en de omvang van de Defensie-site (het voormalige NAVO-terrein) is de inrichting van grootstedelijk en gewestoverschrijdend belang. De site beslaat 90 hectare langs de Leopold-III laan op het grondgebied van het Brussels Gewest (gemeenten Evere en Brussel) én van het Vlaams Gewest (gemeente Zaventem). Een derde van de site werd reeds in mei 2017 vrijgemaakt omwille van de verhuizing van de NAVO-activiteiten. De rest van de gebouwen huisvest het bilateraal samenwerkingsprogramma “Partnerschap voor vrede” en het huidige hoofdkwartier van Defensie. Momenteel wordt voor deze strategische site een stadsproject uitgewerkt.

Op basis van een akkoord tussen het Brussels en het Vlaams Gewest is een vernieuwende en exemplarische samenwerking opgezet tussenperspective.brussels en het Departement Omgeving om een gemeenschappelijk kader uit te werken voor de ontwikkeling van de Defensie-site en haar omgeving. In die context nam de Brusselse Hoofdstedelijke Regering op 22 april op voorstel van perspective.brussels akte van de grote lijnen van het project. De Vlaamse Regering keurde de startnota voor het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) goed op vrijdag 21 mei. Dit is een belangrijke stap in het intergewestelijk proces voor de uitwerking van een visie voor dit gebied.

De grote ruimten die ter beschikking komen op de Defensie-site bieden een unieke gelegenheid om een voorbeeldproject neer te zetten. perspective.brussels en het Departement Omgeving werken aan een visie. Die visie moet de stedelijke ontwikkeling langsheen de Leopold-III laan combineren met een biologisch, diverse en stedelijke open ruimte op het zuidelijke gedeelte van de site (tussen de begraafplaatsen en het Woluweveld), als deel van een ecologische corridor die het Brussels en het Vlaams Gewest verbindt.

De voornaamste ambities van het stadsproject zijn volgende 4 pijlers:

 

• Een stadswijk langs de Leopold III-laan: een specifieke context creëren voor nieuwe bewoners, bedrijven, winkels, lokale en bovenlokale voorzieningen, gebaseerd op een groene omgeving van hoge kwaliteit, gelegen tussen de aangelegde Leopold III-laan (Park Lane) en een groot landschapspark;

 

• Een bospark op het zuidelijke deel van de site (waar vandaag het hoofdkwartier van Defensie is gevestigd): aanleg van een bosuitbreiding van ten minste 20 ha, en een ecologisch park met activiteiten die verband houden met  de natuur en stadslandbouw zoals een kinderboerderij, bospaden, een natuurschool, een dierenpark e.d.;

 

• Een ecologisch beheer van de begraafplaatsen van Brussel, Schaarbeek en Evere (± 70 ha). Begraafplaatsen worden steeds meer natuurlijke ruimten die rijk zijn aan biodiversiteit en sereniteit. Het huidige planningsproces is een uitstekende aanleiding voor een denkoefening over de plaats die de begraafplaatsen kunnen innemen in de toekomst;

 

• Een actief mobiliteitsnetwerk. Op de begraafplaatsen, het zuidelijk deel van het Defensieterrein en het Woluweveld zal een vrijwel autovrije zone van ± 200 ha worden afgebakend. Binnen deze autovrije zone wil het plan een grootstedelijk netwerk van actieve mobiliteit tot stand brengen, met nieuwe verbindingen tussen de Groene Promenade en de fiets-GEN-routes.

Participatieproces

In september 2019 startte perspective.brussels een informatie- en participatiefase op. Tijdens de eerste helft van 2020 zijn workshops gehouden over thema’s als bosontwikkeling, begraafplaatsen, stadslandbouw, circulaire economie, sport- en schoolvoorzieningen.

Er zal een participatief proces worden opgestart waarbij zoveel belanghebbenden worden betrokken om het project in zijn globaliteit uit te bouwen voordat het bij de Regering wordt ingediend (voorjaar 2022).

Het project wordt ontwikkeld in samenwerking met een consortium, dat eind 2020 is aangesteld en bestaat uit  het architectenbureau Michel Devigne Paysagistes, Tractebel en E-biom.

De Minister-President van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Rudi Vervoort is verheugd over “de ambitie die aan de dag wordt gelegd voor de ontwikkeling van dit strategisch gebied gelegen aan de rand van het Gewest. Ik ben blij met de uitstekende samenwerking met alle betrokken partijen bij het creëren van een nieuwe wijk en vooral van een groen en open grootstedelijke ruimte waar veel burgers van zullen profiteren”.

perspective.brussels, dat belast is met de territoriale ontwikkelingsstrategie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geeft aan dat “het intergewestelijk project voor de Defensie-site geïntegreerde en prospectieve oplossingen voorstelt om op dit grondgebied een nieuwe levendige ecologische stadswijk te combineren aan een coherente open ruimte op landschapsniveau en gediversifieerd op biologisch niveau.”

De Brusselse Hoofdstedelijke Regering heeft op voorstel van Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Sven Gatz, minister van Financiën en Begroting, en Barbara Trachte, staatssecretaris voor Economische Transitie, in tweede lezing een besluit goedgekeurd met betrekking tot een nieuwe premie voor de toeristische logiessector. Die is ongetwijfeld een van de zwaarst getroffen sectoren sinds het begin van de crisis: erg afhankelijk van toerisme, professioneel of ander, loopt het omzetverlies in 2020 op tot 70%. Daarom heeft de Brusselse regering 8 miljoen euro extra vrijgemaakt voor de sector.

Deze premie was aanvankelijk gepland als onderdeel van de Tetrapremie die, ter herinnering, bedoeld is om de sector van de discotheken, de restaurants en cafés en sommige van hun leveranciers, de evenementen, de cultuur, het toerisme en de sport te ondersteunen. Na talrijke ontmoetingen met de sociale partners en vertegenwoordigers van de toeristische logiessector heeft de Brusselse regering evenwel beslist de premie voor de toeristische logiessector af te splitsen, met name om deze sector onder de Europese tijdelijke kaderregeling inzake staatsteun te brengen, in plaats van onder de de minimis-verordening.

De logica van de Tetrapremie is gehandhaafd, aangezien het steunbedrag wordt berekend op basis van het aantal voltijdse equivalenten.

Om toegang te krijgen tot de premie, zal de onderneming ook aan verschillende voorwaarden moeten voldoen, waaronder een criterium van financiële gezondheid. Dat criterium moet toelaten ondernemingen te helpen die vóór de coronaviruscrisis economisch levensvatbaar waren. Een omzetdrempel van 25 000 euro voor het jaar 2019 zal ook vereist zijn.

De premiebedragen zijn als volgt:

Aantal voltijdse equivalenten	Premiebedrag
Minder dan 5	12.500 euro
Van 5 tot minder dan 10	37.500 euro
10 en meer	62.500 euro

 

De premie wordt toegekend per vestigingseenheid, met een maximum van vijf vestigingseenheden per onderneming.

Deze premie zal rond 10 juni beschikbaar zijn, na validering door de Europese Commissie.

Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: “Met deze nieuwe specifieke premie voor de sector toeristische accommodatie in zijn geheel, blijft de Brusselse regering de sectoren steunen die het zwaarst door de crisis zijn getroffen, waaronder de hotelsector. De bijna totale afwezigheid van toeristen in Brussel heeft een ongekende impact gehad op de bezettingsgraad van de hotels. Toch vormt deze sector een belangrijke pijler van het toeristische ecosysteem en blijft hij van essentieel belang voor de Brusselse economie en werkgelegenheid, maar ook voor de aantrekkelijkheid van het Gewest. Naast deze nieuwe economische hulp zal de regering samen met de betrokken partners alles in het werk blijven stellen om het toerisme nieuw leven in te blazen. Zo heeft visit.brussels onder meer gepland om deze zomer 100.000 vouchers te verdelen onder toeristen uit de buurlanden en de twee andere Gewesten, vouchers waarmee één of meer hotelovernachtingen kunnen worden geboekt.”

Sven Gatz, minister van Financiën en Begroting: “Door de Brusselse hotelsector een nieuwe premie toe te kennen, tonen wij onze bereidheid om alles in het werk te stellen om de toeristische economie, die hard is getroffen door de maatregelen in verband met covid-19, te ondersteunen. Deze steunmaatregel is erg belangrijk omdat het deze sector, die essentieel is voor het economische en sociale weefsel van de hoofdstad, moet helpen weer een beetje lucht te krijgen na de aanzienlijke terugval van zijn activiteiten.”

Barbara Trachte, staatssecretaris bevoegd voor Economische Transitie: “Door de drastische daling van het aantal toeristen in Brussel is de hotelsector een van de sectoren die het meest hebben geleden onder de crisis, met een bijzonder lage bezettingsgraad en een herstel dat naar verwachting traag zal verlopen. Daarom heeft de Brusselse regering, in goede samenwerking met de vertegenwoordigers van de sector, een premiemechanisme opgezet dat is aangepast aan hun realiteit en dat hen moet helpen vol te houden totdat de boekingen opnieuw binnenstromen.”