Op donderdag 10 december 2020 keurde de Brusselse regering op voorstel van minister-president Rudi Vervoort de studie en de krachtlijnen voor de inrichting van de vroegere Delhaize-site in Molenbeek goed.

In februari 2019 kondigde het bedrijf Delhaize zijn plannen aan om de site van 4,4 ha op de hoek van de Jules Delhaizestraat en de Ossegemstraat, waar het al sinds 1883 gevestigd was, te verlaten. Al snel na die aankondiging ondernam het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een aantal stappen om de herinrichting van deze site met strategisch potentieel af te stemmen op de uitdagingen in Brussel. Toen de site in november 2019 via citydev.brussels werd aangekocht, gaf de Brusselse regering citydev.brussels en perspective.brussels de opdracht om een verkennende stedenbouwkundige studie uit te voeren.  

De doelstellingen en resultaten van de stedenbouwkundige studie:

De site ligt voor een deel in ondernemingsgebied in een stedelijke omgeving en voor een deel in sterk gemengd gebied. Hij biedt een reeks reconversiemogelijkheden en een groot potentieel voor een nieuwe indeling, die meer gericht en afgestemd is op de wijk, en waarbij het industriële erfgoed bewaard blijft.

De ontwikkeling van de site moet gebeuren in overeenstemming met de huidige stedenbouwkundige programma’s voor de buurt en voor de omgeving rond het Weststation (richtplan van aanleg, stadsvernieuwingscontracten en wijkcontracten) en moet tegelijk beantwoorden aan de territoriale ontwikkelingsstrategie van het gewest en dus aan de stedelijke projectvisie die vastgelegd is in het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling.

Daarom worden in de studie de volgende principes voorgesteld:

• verschillende polen inrichten om het gebied aantrekkelijk te maken: een pool rond een openbare voorziening voor onderwijs en voor opleiding en werk, diensten voor de omwonenden, handelszaken, …;
• een verticale mix met productieactiviteiten en openbare woningen ontwikkelen en tegelijk de benedenverdiepingen verlevendigen en actief gebruiken;
• de productiegerichte activiteiten behouden en verder uitrollen en bijzondere aandacht schenken aan de logistieke toegankelijkheid van het binnenterrein van het bouwblok;

Om een goede levenskwaliteit voor de inwoners van de wijk en de buurt daarrond te garanderen, wordt in de studie geopperd om:

• in het ontwikkelingsproject nieuwe groenvoorzieningen met een oppervlakte van ongeveer 1 hectare aan te leggen. Tevens zou in de richting van het dichtbijgelegen metrostation Beekkant een zachte groene as tot stand worden gebracht.
• voorrang te geven aan een zachte mobiliteit met zo kort mogelijke logistieke stromen die verband houden met de productieactiviteiten, ondergrondse parkeerplaatsen voor het project en eventueel voor de omwonenden zodat de site en zijn omgeving vrijgemaakt worden van autoverkeer en ten slotte voldoende fietsenstallingen.
• innovatieve praktijken op het vlak van kringloopeconomie en grondstoffenbeheer te stimuleren. Er dient eveneens aandacht uit te gaan naar de duurzaamheid van de site door te zorgen voor een efficiënt regenwaterbeheer, gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen en de koolstofuitstoot te compenseren.

Verder zal ook participatie centraal staan in het project. De stakeholders en de omwonenden zullen worden geraadpleegd. Het is de bedoeling om met behulp van tijdelijke projecten de site tot leven te wekken, gebruiksvormen uit te proberen en een participatieve dynamiek op gang te brengen.

“Door deze strategische site, die van oudsher dienst deed voor industrie en voor de activiteiten van Delhaize, aan te kopen, zetten we een beslissende stap met het oog op de herinrichting ervan. Bovendien past de aankoop in de ambities van het gewest om in deze wijk een stadsvernieuwing door te voeren. Het gewest is van plan om er een gemengde wijk met openbare woningen tot stand te brengen, waarin er ook plaats zal blijven voor duurzame en productiegerichte economische functies. Door grootschalige gewestelijke en lokale voorzieningen die tegemoetkomen aan de behoeften van de wijk uit te bouwen, bomen aan te planten en groene ruimtes aan te leggen, bijzondere aandacht te hebben voor de zachte en de logistieke mobiliteit en de parkeergelegenheid zullen alle ingrediënten worden samengevoegd om deze site op een voorbeeldige wijze in samenwerking met de gemeente te herontwikkelen. De omwonenden zullen worden geraadpleegd om ook hen bij het project te betrekken. Delhaize zal de hoofdsite in principe nog tot in 2023 blijven gebruiken, maar er wordt overwogen om de vroegere drukkerij vanaf 2021 een tijdelijke bestemming te geven teneinde deze ruimte in afwachting van de werken voor de wijk al tot leven te brengen.”, aldus minister-president Rudi Vervoort.

“Deze studie sterkt ons in onze overtuiging dat de Delhaize-site veel voordelen biedt voor de ontwikkeling van gemengde activiteiten. Er zal onder andere ruimte zijn voor productieve activiteiten die zo goed mogelijk in de wijk geïntegreerd zullen worden. Ik ben ook blij met de aandacht die wordt besteed aan de duurzaamheid van de site, met name op het gebied van biodiversiteit en mobiliteit. Over het geheel genomen is deze herontwikkeling een grote kans in het kader van de economische transitie die door de Brusselse regering wordt uitgevoerd.”, zegt Staatssecretaris voor Economische transitie Barbara Trachte.

“Dit is een belangrijke stap in het herwaarderingsproces van deze symbolische site van de gemeente.  De aanbevelingen om de Delhaize-winkel te behouden en de groene ruimte te vergroten voldoen aan onze wensen. Bovendien wilden we van bij het begin een belangrijke pool van productieve economische activiteit bewaren. Het is een goede zaak dat dit in de studie is opgenomen. We zullen er ook nauw op toezien dat de bouw van publieke en financieel toegankelijke woningen, vooral voor grote gezinnen, in het definitieve project zijn opgenomen.”, zegt Catherine Moureaux, burgemeester van Sint-Jans-Molenbeek.”

“Perspective is bijzonder tevreden met het resultaat van deze verkennende studie die het mogelijk maakte om, in nauwe samenwerking met citydev.brussels, de stedelijke inzichten en operationele beperkingen voor de site te vatten. De herontwikkeling van de Delhaize-site biedt de gelegenheid om een gemengde wijk te ontwikkelen, volgens de principes in het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO) : het is een nieuw deel van de stad dat zich met de omliggende wijken zal verbinden dankzij nieuwe openbare ruimten, maar ook een zachte mobiliteit mogelijk maakt en een evenwicht voorstelt tussen woonfuncties, werkplekken en openbare voorzieningen.” verklaart Tom Sanders, Directeur Territoriale Strategie van perspective.brussels.

“LionCity is alweer een belangrijke stap in de concrete uitvoering van het stadsconcept waaraan citydev.brussels meewerkt. LionCity ligt naast het Weststation, waarvan citydev.brussels ook de ontwikkeling coordineert. We streven ernaar op wijkniveau te werken en diverse activiteiten duurzaam en kwaliteitsvol te laten samenleven: productieactiviteiten, onderwijs en ontspanning, in symbiose met woningen.”, zegt Benjamin Cadranel, administrateur-generaal van citydev.brussels.

De studie kan gedownload worden op de volgende link: https://perspective.brussels/fr/actualites/site-delhaize-principes-cles-pour-une-reconversion-ouverte-sur-le-quartier

De studie werd uitgevoerd door het consortium Architectuurplatform Terwecoren Verdickt bvba, Duss BV, Cultureghem vzw en Mark Brearley’s office. Dat consortium werd gekozen na een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling die in juni 2019 was uitgeschreven.

Het opvolgingscomité is samengesteld uit het kabinet van de minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de gemeente Molenbeek, citydev.brussels en perspective.brussels.

Op voorstel van minister-president Rudi Vervoort heeft de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op donderdag 26 november een opdracht voor openbare werken gegund voor de renovatie van het voormalige politiebureau in 1030 Schaarbeek met het oog op de omvorming van dit gebouw tot een plaats voor onthaal en de sociale re-integratie van rondtrekkende gezinnen en daklozen.

Dit is een nieuw toonaangevend project van het Brussels Gewest dat deel uitmaakt van de wens om steeds concretere en waardigere oplossingen te bieden op het vlak van huisvesting en opvang van kwetsbare groepen die op het grondgebied van het Brussels Gewest wonen.

Wat de planning en de kosten betreft, zullen de werkzaamheden onder toezicht staan van de Directie Facilities van de Gewestelijke Overheidsdienst. De werken starten begin februari 2021 en zullen vermoedelijk worden afgerond tegen eind 2021.

Het budget voor de opdracht voor werken bedraagt 3.398.647 euro.

Het gebouw beschikt over 29 kamers met telkens 1 tot 4 plaatsen. In totaal kunnen er 84 mensen terecht. Daarnaast zal het gebouw over talrijke voorzieningen beschikken: verschillende sanitaire voorzieningen (19 douches en 15 toiletten), een keuken met een grote eetkamer, een bibliotheek, een wasruimte, een ruimte voor kinderwagens, twee multifunctionele ruimtes en een ziekenboeg. Een centrale ontvangstruime met receptie moet ervoor zorgen dat de mensen in de best mogelijke omstandigheden ontvangen kunnen worden.

Tot nu toe werd het gebouw tijdelijk bewoond door ‘La Maison des Migrants vzw’, dat onderdak biedt aan een twaalftal personen. De datum van de aanvang van de werkzaamheden zal uiteraard rekening houden met het einde van deze tijdelijke bezetting en de Directie Facilities van de Gewestelijke Overheidsdienst is door de regering gevraagd om een oplossing te vinden voor de tijdelijke herhuisvesting van de vzw. Er worden momenteel verschillende concrete wegen verkend.

Minister-president Rudi Vervoort is tevreden: “Voor ons is het essentieel dat alle burgers van ons gewest op een zo volwaardige manier worden opgevangen. Met de verbouwing van dit pand bieden we een concreet antwoord op de behoefte aan opvangplaatsen en accommodatie voor daklozen en rondzwervende gezinnen. Naast de primaire behoeften zoals slaapkamers, doucheruimtes en een eetzaal, voorziet de ruimte ook voldoende mogelijkheden om te ontspannen. Het leven op straat is bijzonder moeilijk. In dit nieuwe gebouw kunnen ze – al is het maar voor even – tot rust komen terwijl de bevoegde diensten alles in staat stellen om te werken aan de re-integratie in de maatschappij.”

De Brusselse Regering keurde vandaag de toekenning van een gewestelijke premie goed als steun voor het personeel van de hulp- en zorgsector van wie momenteel enorm veel gevraagd wordt en dat hierdoor zwaar onder druk staat bij de bestrijding van het coronavirus.  

Na een veeleisende eerste golf in de gezondheidscrisis wordt het zorgstelsel de voorbije weken opnieuw zwaar getroffen door de verspreiding van Covid-19. Net als het personeel van de ziekenhuizen hebben ook de werknemers van de gewestelijke associatieve sectoren zich onvermoeibaar ingezet voor de gezondheid van de burgers en om de bevolking te helpen bij het bestrijden van deze crisis. Na de beslissing van de Federale Regering om een premie toe te kennen aan het ziekenhuispersoneel mag niet worden voorbijgegaan aan de inspanningen van het personeel van de Brusselse hulp- en zorgsector. Het is belangrijk dat zij erkenning krijgen voor hun inzet en voor het vak dat zij uitoefenen.

Daarom heeft de Brusselse Regering beslist hen te steunen met een aanmoedigingspremie die overeenstemt met het bedrag dat in de federale ziekenhuissector wordt toegekend. Deze premie van 985€ bruto geldt voor alle werknemers van de sector, ook dus voor studenten en interimpersoneel, die op de payroll staan van een organisatie die deel uitmaakt van de Brusselse  (openbare, privé- of associatieve) hulp- en zorgsector.

“Na een uitputtende eerste en tweede golf is het essentieel dat we de werknemers van de hulp- en zorgsector steunen en onze waardering tonen voor deze beroepen die beantwoorden aan de basisbehoeften van onze medeburgers. Deze premie komt bovenop andere begeleidings- en opwaarderingsmaatregelen waartoe de Regering enkele weken geleden reeds beslist heeft. Omdat wij bewust zijn van het maatschappelijk en economisch belang van deze eerstelijnssectoren die in deze crisis de schok opvangen voor de hele bevolking hebben wij een totaal bedrag van 23.000.000 € vrijgemaakt,” stelt Minister-President Rudi Vervoort.  Hij voegt eraan toe “dat het overleg met de sociale partners wordt voortgezet om constructieve oplossingen te vinden die deze sectoren naar behoren kunnen opwaarderen, nieuwe werknemers aantrekken en de werkomstandigheden van al deze vakmensen verbeteren.”

“Het Brusselse hulp- en zorgpersoneel heeft sinds het begin van de gezondheidscrisis hard gewerkt om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan en de bevolking te ondersteunen. Het is dankzij hun vastberadenheid en zelfopoffering dat het mogelijk was om de gevolgen van het virus onder de Brusselse bevolking te beperken. Deze premie, die een aanvulling vormt op de andere onlangs genomen steunmaatregelen, draagt bij tot de versterking van de status van een essentiële sector waarvan de arbeidsomstandigheden de afgelopen maanden bijzonder ingewikkeld zijn geweest”, verklaren Barbara Trachte, minister-president van de COCOF.

De Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) heeft een advies over het ontwerp van richtplan van aanleg (RPA) Wet uitgebracht. Perspective.brussels, het kenniscentrum dat zich bezighoudt met de territoriale ontwikkelingsstrategie voor het Brussels gewest, heeft er kennis van genomen. Alle opmerkingen van de verschillende instanties die over dit RPA werden geraadpleegd, zijn nu binnen.

Het advies van de GOC over het RPA Wet vervolledigt en voltooit de resultaten van het openbaar onderzoek dat vorig jaar plaatsvond. Het biedt een overzicht van de legitieme vragen die enkele actoren zich stellen in verband met de dichtheid, de bouwhoogte, de openbare ruimten en huisvesting. De minister-president geeft gehoor aan die bekommernissen en gaat het nodige doen om de volgende thema’s opnieuw onder de loep te nemen, zodat ze in het RPA op een betere manier worden geregeld:

• de openbare ruimte en de mobiliteit om meer plaats voor te behouden voor de actieve weggebruikers en de verblijfsfuncties;
• de bouwprofielen en inplantingen: de hoge gebouwen in de “centrale zone” van het ontwerp-RPA zouden verlaagd kunnen worden om de vastgestelde gevolgen op het vlak van bezonning en wind, zowel in de omtrek van het ontwerp-RPA als voor de omliggende wijken, zoveel mogelijk te beperken;
• dichtheid en huisvesting: de bouw van woningen is essentieel om de ambitie van een gezellige en levendige wijk waar te maken. Om in de toekomst een sociale woonmix te garanderen, zal werk gemaakt worden van de doelstelling die opgenomen is in de gewestelijke beleidsverklaring, namelijk zorgen voor 15% sociale woningen in de wijken waar er daaraan een gebrek is. Dat is in de Europese Wijk het geval.

De Brusselse regering zal het op basis daarvan bijgewerkte plan binnenkort onderzoeken. Het is de bedoeling om een project dat zinvol is voor alle burgers, te kunnen voorleggen voor de buurt rond de Wetstraat.

Ter herinnering: het ontwerp-RPA steunt op een strategie waarmee het Brussels Gewest al meerdere jaren bezig is. Het richtschema voor de Europese Wijk, dat in 2008 werd goedgekeurd, schuift twaalf stedenbouwkundige en architecturale kernprogramma’s naar voor om deze buurt een nieuwe gedaante te geven. Een eerste programma beoogt de gebouwen van de Europese Commissie in de Wetstraat te herstructureren. Het richtschema bepaalde om voor dat programma een internationale stedenbouwkundige wedstrijd uit te schrijven, die in 2009 plaatsvond. Het “stadsproject Wet” van het atelier Christian de Portzamparc kwam destijds bij die wedstrijd als winnaar uit de bus. Dat project vormt al sinds 2009 tot nu de rode draad voor de heraanleg van de Wetstraat.

“We zijn er ons uiteraard van bewust dat de visie op de stad tussen 2008 en vandaag geëvolueerd is. Dat heeft het Gewest ertoe aangezet om de eerder genomen beslissingen in verband met de bebouwde ruimte en de dichtheid naar beneden toe bij te stellen. Niemand trekt echter de stedelijke mix die het RPA beoogt in te voeren, in twijfel“, laat minister-president Rudi Vervoort verstaan.

Een gebied dat bijzonder goed toegankelijk is, maar dat ook vooralsnog onbenutte mogelijkheden biedt 

Het hoofddoel van dit grootschalige stadsproject voor het Brussels gewest bestaat erin de leefomgeving en de openbare ruimte te verbeteren, huisvesting te creëren en dus vooral een sociale en functionele mix tot stand te brengen in dit stadsdeel dat er na de kantooruren grotendeels verlaten bijligt.

“Dit plan werd vaak ten onrechte aanzien als een instrument dat de ontwikkeling van hoge kantoorgebouwen mogelijk moet maken, maar ik wil er toch op wijzen dat de voorgestelde verdichting betrekking heeft op woningen, voorzieningen en lokale handel. De kantoordichtheid zal net verlagen”, aldus nog Rudi Vervoort. “De crisis die we vandaag meemaken en de doorbraak van telewerk die daarvan het gevolg is, worden soms aangegrepen om een sceptisch beeld te schetsen over de toekomst van de kantoren, maar ik denk persoonlijk dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken”, merkt hij ook op.  

Ten slotte is het belangrijk om te benadrukken dat de oppervlakte voor kantoren die het RPA toelaat, wel degelijk een maximumoppervlakte is, terwijl de drempelwaarden voor huisvesting en voorzieningen dan weer minima zijn. Die drempelwaarden bieden bijgevolg oneindig veel mogelijkheden op het vlak van ontwikkeling en kunnen afgestemd worden op de context, zodra de gevolgen van en de lessen uit de crisis grondig onderzocht zijn. Een van de basisfuncties van een plan is trouwens dat het aangepast kan worden aan de stedelijke context en realiteit.

Op voorstel van Minister-President Rudi Vervoort heeft de Brusselse Regering deze donderdag haar goedkeuring gehecht aan het programma en de documenten van de overheidsopdracht voor de aanstelling van een multidisciplinair team dat ermee belast zal worden om in het kader van het Stadsvernieuwingscontract nr. 1 “Citroën – Vergote” tussen de Rederskaai en de Groendreef te 1000 Brussel een sportvoorziening te ontwerpen en de bouw ervan op te volgen. De Regering heeft aan de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting (MSI) het gedelegeerde opdrachtgeverschap toegekend om dit project concreet uit te werken en met name deze overheidsopdracht in de komende weken op Europees niveau bekend te maken.

Dit nieuwbouwproject heeft betrekking op ongeveer 5.400 m² bruto bebouwde oppervlakte op een terrein van om en bij de 2.600 m² dat gelegen is langs het Vergotedok, ter hoogte van de zwaaikom van het kanaal, en eigendom is van de Haven van Brussel. Het gebouw zal plaats bieden aan een multisportzaal, een turnzaal, een klimzaal, padelterreinen en een cafetaria. Na de bouw zal de Stad Brussel instaan voor het beheer van de infrastructuur. 

Minister-President van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Rudi Vervoort verduidelijkt dat “het gaat om een nieuw gewestelijk overheidsproject in de kanaalzone en een van de symboolprojecten van de eerste reeks Stadsvernieuwingscontracten. Het sluit perfect aan bij de filosofie van de stadsvernieuwingscontracten die door het Gewest opgestart en samen met de gemeenten ten uitvoer worden gelegd: tekorten op het vlak van openbare infrastructuur wegwerken en de stedelijke breuklijnen tussen wijken verkleinen. Het vervolledigt een belangrijke reeks initiatieven die bijdragen tot de vernieuwing van dit strategische gebied dat het kanaal vormt, ongeacht of zij uitgaan van de overheid (oprichting van het museum Kanal-Centre Pompidou, aanleg van het Beco-park, bouw van de Suzan Daniel-brug, inrichting van ruimten voor stedelijke ondernemingen op het Port Business Park naast het TIR, herinrichting van het Maximiliaanpark …), dan wel van de privésector (ontwikkelingen in uitvoering op de site van Thurn & Taxis). Analyses van perspective.brussels in het kader van de gezondheidscrisis herbevestigen dat het bouwen van sportvoorzieningen een antwoord biedt op het gebrek aan sportfaciliteiten in de wijken in de kanaalzone en op die manier wordt het gebied tot leven gewekt door een heel ruim publiek aan te trekken. Het is ook de bedoeling om tussen de infrastructuur en de omgeving errond een wisselwerking te creëren. De infrastructuur zal worden opgebouwd in de hoogte en moet een iconisch gebouw voor Brussel en de kanaalzone worden.”

“Voor ons is dit project essentieel omdat de wijk sinds aan aantal jaar in verandering is en we verheugen ons dat we,  samen met het Gewest, het project van de stad op 10 minuten blijven ontwikkelen langs het kanaal. Het idee is dat de bewoners kunnen genieten van collectieve voorzieningen om zich te kunnen ontplooien in hun wijk. Woningen, een school, een crèche, openbaar vervoer en nu ook sportinfrastructuur zullen van deze wijk een bewoonbare en rustige zone maken.”, verheugt Burgemeester Philippe Close zich.

“Deze studie voor de bouw van gewestelijke sportinfrastructuur langs het kanaal toont de bereidheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om te investeren in de Noordwijk. De Stad Brussel is blij met deze nieuwe samenwerking, en is klaar om samen met het Gewest de sportieve noden van de inwoners van de wijk te bestuderen, waaraan dankzij dit ambitieuze Stadsvernieuwingscontract zal worden voldaan.”, aldus eerste schepen en schepen van sport Benoit Hellings. 

Gilles DELFORGE, directeur van de MSI, “bedankt de Gewestregering voor het vertrouwen dat ze de MSI schenkt door deze opdracht aan haar toe te vertrouwen” en is blij dat “de MSI hier eens te meer haar rol mag vervullen van vormgever van de territoriale ontwikkeling van Brussel, die de leiding heeft over grootschalige stadsinrichtingsprojecten en instaat voor de verwezenlijking van openbare voorzieningen met een gewestelijke uitstraling. Deze sportvoorziening toont andermaal de veelzijdigheid van de MSI die reeds projecten coördineert voor de creatie van woningen en voorzieningen voor uiteenlopende bestemmingen als cultuur, de media, de academische wereld, de hulpdiensten … Zoals iedere keer past de MSI haar werkmethode aan de specifieke context van het project aan om het optreden van de verschillende betrokken partners optimaal te coördineren. Zo zal in het kader van dit project de MSI, die optreedt als gedelegeerd opdrachtgever voor rekening van het Gewest, samenwerken met de Stad Brussel (die na de bouw van de infrastructuur in zal staan voor het beheer ervan) en Urban.brussels (die belast is met de stadsvernieuwingscontracten). Bovendien heeft de MSI in nauw overleg met deze twee partners en de Bouwmeester van het Gewest en de cel Sport van perspective.brussels het bestek opgemaakt dat deze donderdag door de Regering is goedgekeurd. ”