De Brusselse Hoofdstedelijke Regering heeft op donderdag 5 februari 2015 een aantal belangrijke beslissingen genomen om het Kanaalplan, dat opgemaakt is door Alexandre Chemetoff, om te zetten in concrete initiatieven en projecten.
Met deze maatregelen bewijst de Regering – voor zover dat nog nodig was – dat zij het Kanaalplan beschouwt als dé prioriteit van haar territoriale ontwikkelingsstrategie. Zij is er immers van overtuigd dat dit gebied binnen dit en tien jaar de basis zal vormen voor de herstructurering van Brussel.
De uitwerking van een plan voor het kanaalgebied ging van start in november 2012, toen de opdracht hiervoor werd toegewezen aan Alexandre Chemetoff in vennootschap met Idea Consult en Ecorem.
Het kwam er meer bepaald op aan:
− een antwoord te bieden op de bevolkingsexplosie en de daarmee gepaard gaande behoefte aan nieuwe woningen, scholen, voorzieningen en openbare ruimten;
− stil te staan bij de desindustrialisering van dit gebied en te bepalen op welke manier er een nieuwe economische dynamiek tot stand gebracht kan worden die banen schept voor de Brusselaars en tegelijk op duurzame wijze aansluit bij een inclusief stadskader;
− het kanaalgebied een verbinding te laten zijn tussen de wijken in plaats van een grens.
Eén van de voornaamste verworvenheden van het Kanaalplan is dat het dit gebied in kaart heeft gebracht en een Gewestelijk Domein heeft afgebakend. Dit domein omvat een geheel van terreinen met een totale oppervlakte van ongeveer 313 hectare, die in handen zijn van de overheid en waarop het Gewest voorbeeldprojecten moet verwezenlijken. Deze projecten kunnen dan dienen als hefboom voor de ontwikkeling van de volledige perimeter.
Om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen waar Brussel voor staat, moeten we met het Kanaalplan streven naar een optimale, verantwoorde en efficiënte benutting van de overheidsterreinen door systematisch en naargelang de omstandigheden in te zetten op dichtheid, een functionele mix en integratie in het stadsweefsel.
Tijdens de ontwerpfase, die vandaag afloopt, hebben wij vooral kunnen vaststellen hoezeer de streefdoelen van het Kanaalplan, het potentieel van dit gebied en de energie van de betrokken inwoners, verenigingen en bedrijven vorm kunnen geven aan een omvangrijk grootstedelijk project. Een project dat alle stuwende krachten van het Gewest verenigt om Brussel met het oog op de toekomst te positioneren in het rijtje van Europese en wereldsteden die ertoe doen.
Niemand trekt deze strategie vandaag nog in twijfel. Hier en daar doet zij nog wel wat vragen rijzen, maar zij brengt meer ongeduld teweeg dan angst.
Ik ben bijzonder tevreden dat het Kanaalplan bij de stedelijke actoren geleid heeft tot een bewustwording en de zin om er tegenaan te gaan.
Maar wat houdt dit Kanaalplan vandaag precies in?
Het Kanaalplan, zoals het nu voorligt, is een concept, een plan, een actiestrategie die berust op de volgende elementen:
– de benadrukking van een enorm potentieel voor minstens 25.000 woningen en 7.500 jobs. Alexandre Chemetoff illustreert dit potentieel op de proefsites Biestebroek, Birmingham, Beco en Vergote;
– een geheel van overheidsterreinen met een totale oppervlakte van meer dan 300 hectare, het zogenaamde Gewestelijk Domein, waarop het Gewest en de overheidsinstanties voorbeeldprojecten moeten opzetten;
– 3 basisbeginselen die het uitgangspunt vormen van elk project: dichtheid, een functionele en sociale mix en integratie in het stadsweefsel;
– 12 proefsites waarop deze strategie wordt toegepast;
– de plaats waar een nieuwe economische dynamiek tot stand kan komen die de bedrijven integreert in het stadsweefsel en de basis legt voor de ontwikkeling van een moderne, duurzame en inclusieve stadseconomie.
Met het Kanaalplan beschikken we vandaag over een buitengewoon instrument dat het resultaat is van een ontwerp-, uitwerkings- en overtuigingsfase, waarvoor Alexandre Chemetoff alle lof verdient.
Vandaag ronden we deze fase af en gaan we van start met een operationeel proces om het Kanaalplan om te zetten in concrete realiteit.
De Regering heeft zichzelf tien jaar tijd gegeven om dit concept, dit plan, deze actiestrategie concreet te verwezenlijken op basis van een methodologie die zij op donderdag 5 februari 2015 heeft goedgekeurd.
Deze methodologie berust eerst en vooral op de vrijmaking van een budget van 12 miljoen euro. Het gaat hier voor Brussel om een bedrag van nooit eerder geziene omvang, dat moet dienen om een territoriale ontwikkelingsstrategie vorm te geven en onze ambities voor het kanaalgebied in te vullen.
Dit budget zal gespreid worden over een periode van tien jaar en vormt zodoende een investering in de toekomst.
Om versneld werk te maken van een stadsontwikkelingskader dat de voorbode moet zijn van een nieuwe stedelijke vormgeving voor Brussel, heeft de Regering beslist een intern team samen te stellen dat belast wordt met de uitvoering van het Kanaalplan:
– bij BSO zullen minstens 3 personen worden aangeworven die de omschrijving en de programmering van de proefsites moeten voltooien en zich moeten toeleggen op research by design (d.i. het snel testen van schetsen, inrichtingsscenario’s, de uitvoerbaarheid, de mogelijkheden van een site, een gebouw of een ruimte hetzij als basisvoorstel voor een project, hetzij als tegenproject bedoeld om een startproject te laten evolueren);
– de Directie Stedenbouw krijgt er 2 medewerkers bij om het onderzoek van de stedenbouwkundige vergunningen die verband houden met het Kanaalplan, te versnellen;
– Tot slot zullen 3 projectleiders aangesteld worden die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van de voorbeeldsites en dus voor:
o de coördinatie van de publieke en private projecten;
o de optimale set-up van de publieke en/of gemengde projecten die de beginselen dichtheid, functionele vermenging en integratie in het stadsweefsel in de praktijk brengen op basis van procedures die de best mogelijke kwaliteit en de voorbeeldfunctie van de publieke projecten garanderen;
o de begeleiding van de privéontwikkelaars om de projecten systematisch te laten aansluiten bij de doelstellingen van het Kanaalplan en de architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit ervan te bevorderen.
Dit team van projectleiders zal aanvankelijk bestaan uit 3 personen.
Er wordt dus een ploeg van minstens 8 personen ingeschakeld, waarvoor tot het einde van de legislatuur begrotingsmiddelen zijn vastgelegd en die zullen werken op aansturen van de onlangs aangestelde Bouwmeester, Kristiaan Borret.
De Regering heeft eveneens beslist een operationele perimeter af te bakenen, die de voorafbeelding is van een perimeter van gewestelijk belang in de zin van het BWRO.
Deze operationele perimeter van 700 ha vormt een referentiekader:
– voor het optreden van een gemachtigde ambtenaar die zal fungeren als gesprekspartner bij het onderzoek van de stedenbouwkundige vergunningen voor de uitvoering van het Kanaalplan;
– dat overeenstemt met een gebiedsomschrijving waarbinnen elk grootschalig project gebaseerd moet zijn op de ontwikkelingsprincipes van het Kanaalplan, met name dichtheid, functionele vermenging en integratie in het stadsweefsel.
Verder heeft de Regering beslist snel de oprichting af te ronden van een aparte structuur die zich moet bezighouden met de operationele uitvoering van het Kanaalplan. Uit ervaring is immers gebleken dat het bij stedelijke ontwikkeling nodig is zowel de grondbeheersing als het opdrachtgeverschap in ruime mate te concentreren. Dit wordt precies de opdracht van deze nieuwe structuur die zal ontstaan uit de MVV, zoals bepaald is in het Regeerakkoord.
Tot slot hebben we beslist een aanzienlijk budget van ongeveer 7 miljoen euro uit te trekken om op een proefsite een grootschalige openbare ruimte in te richten. Hiermee willen we concreet uiting geven aan het engagement van de Regering om het Kanaalgebied om te vormen tot een nieuwe centraliteit en een element dat de wijken met elkaar verbindt, waardoor het niet langer het litteken of de breuklijn vormt, zoals vele inwoners het vandaag nog beschouwen.
Ik zou tot slot nog willen zeggen hoe belangrijk ik het vind dat het Kanaalplan een gemeenschappelijk project vormt, waartoe elkeen zijn steentje kan bijdragen. Eerst en vooral omdat het iedereen aanbelangt, maar ook omdat ik ervan overtuigd ben dat iedereen een plaats moet hebben in onze hoofdstad van morgen: de inwoners uiteraard, maar ook de gebruikers van de stad, de bedrijven, het cultuurwezen …
Deze toekomst zou op de site aan het Becodok wel eens snel werkelijkheid kunnen worden … Chemetoff schetst in dit verband een beeld, dat we niet voor evangelie moeten aannemen, maar waaruit wel blijkt dat dit terrein mogelijkheden biedt om 1.700 woningen te bouwen, 700 jobs te creëren en 100.000 m² parken en tuinen in te richten.
Met het Kanaalplan willen we echter niet alleen oplossingen aanreiken om te voldoen aan de primaire en legitieme behoeften van de Brusselaars op het vlak van huisvesting, voorzieningen en jobs. Het gaat nog verder dan dat. Dit gebied beschikt immers over een interessant potentieel om Brussel en de stuwende krachten die er aanwezig zijn, dichter te brengen bij het streefdoel van een aantrekkelijke en inclusieve Europese grootstad, waarin alle stedelijke actoren zich ten volle kunnen ontplooien.
Deze stuwende krachten en dit grootstedelijk project zullen concreet gestalte kunnen krijgen in de plannen voor de oprichting van een museum voor moderne en hedendaagse kunst, dat de Regering beslist heeft te vestigen in de oude Citroëngebouwen aan het IJzerplein. Omdat we geloven in wat we doen in het kanaalgebied, omdat we ervan overtuigd zijn dat dit gebied ons grootste respect en al onze energie verdient. Deze energie willen wij graag tien jaar lang aan de dag leggen om op elke vierkante centimeter van dit gebied uitvoering te geven aan dit beleidsproject in de zuiverste zin van het woord, dat ertoe strekt vorm te geven aan de stad van morgen.
(Uittreksel van het discours van Rudi Vervoort op de persconferentie “Kanaalgebied – Horizon +10 »)
_____
Plus d’infos ?
Meer info?
