Op initiatief van minister-president Rudi Vervoort heeft de Brusselse regering vandaag definitief het licht op groen gezet om het zevende stadsvernieuwingscontract met de naam “Rondom het Zuidstation” (SVC 7) op te starten. Met dat ongeziene programma wil de overheid investeren in de aanpak van de directe omgeving van het Zuidstation.

Het is de bedoeling om via het SVC 7 de leefomgeving rond het Zuidstation binnen een zone die zich uitstrekt over het grondgebied van de gemeenten Sint-Gillis, Anderlecht en Brussel-Stad te verbeteren. De verschillende projecten zijn er voornamelijk op gericht de openbare en groene ruimten heraan te leggen en voorzieningen te creëren. Het programma bestaat uit drie delen: de Europa-esplanade, het hart van het station en het Tweestationspark.

Perspective.brussels ging in juni 2021 van start met de uitwerking van het SVC 7. Op een eerste studieronde volgde een inspraakfase om te peilen naar de manier waarop de bewoners, de gebruikers en de wijkactoren de buurt beleven en ervaren. Dat gebeurde onder meer tijdens participatieve wandelingen, infovergaderingen, workshops en tot slot een openbaar onderzoek (dat plaatsvond in oktober en november 2022).

Dat resulteerde uiteindelijk in een ambitieus programma voor de wijk dat gefinancierd wordt door het Gewest en de partners van het programma (Brussel Mobiliteit, Beliris, de GOB, Leefmilieu Brussel, de gemeenten Sint-Gillis, Anderlecht en Brussel-Stad en de lokale verenigingen).

Publiek toegankelijk groen en voorzieningen in een buurt waar daaraan een schrijnend gebrek is

De herinrichting van de open ruimten rond het station, die gepaard gaat met grote ambities, loopt als een rode draad doorheen de geplande projecten voor deze buurt. Zo wordt ernaar gestreefd te zorgen voor meer plaats voor de zachte weggebruikers, de wijken vanaf het huizenblok in de Tweestationsstraat tot aan de Kleine Ring met elkaar te verbinden, de omgeving te laten aansluiten op het groene en blauwe netwerk van het Gewest en in de geherwaardeerde openbare ruimte publieke voorzieningen tot stand te brengen.

• Voor de Europa-esplanade en daarrond voorziet het programma in de heraanleg van de openbare ruimte op de esplanade zelf en van de overdekte straat. Het plan is om in de kleine gewelfde ruimte (onder de treinsporen) buurtvoorzieningen te vestigen die gewijd zijn aan sportbeoefening in de stad en verzorging. Voorts komt er in de Zuidlaan een opvangplaats voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV). De verschillende projecten strekken ertoe tegemoet te komen aan de vastgestelde behoeften in de wijk (die verband houden met vergroening, netheid, sport, verzorging, kansarmen, enzovoort) door ruimten die vandaag onderbenut worden, een actieve invulling te geven.
• De plannen voor het hart van het station omvatten de herinrichting van de openbare ruimten, zoals het Victor Hortaplein, de Frankrijkstraat, de Onderwijsstraat en het kruispunt van de Barastraat en de Veeartsenstraat. Daarbij is het de bedoeling om de ruimte kwaliteitsvoller te maken voor de zachte weggebruikers en te zorgen voor meer groen. Er zullen ook fietspadenworden aangelegd om het traject tussen de Veeartsenstraat en het huizenblok in de Tweestationsstraat veiliger, groener en aangenamer te maken.
• Op het huizenblok in de Tweestationsstraat komt een nieuwe openbare groene ruimte langs de bovengrondse Zenne, waarvan de hoofdingang zich in de Veeartsenstraat zal bevinden. Dat project moet een antwoord bieden op het gebrek aan groen in deze verharde wijk en bijdragen aan een betere leefomgeving.  Er wordt bijna 14 miljoen euro uitgetrokken om de stad in deze bijzonder dichtbebouwde wijk te vergroenen!

Tot slot zullen de gemeenten Anderlecht, Sint-Gillis en Brussel-Stad projectoproepen uitschrijven waarmee ze initiatieven ter bevordering van de sociale cohesie en het gemeenschapsleven willen aanmoedigen. 

Het doel is om langs die weg in te spelen op de moeilijkheden op het vlak van welzijn en gezondheid waarmee de kansarme inwoners van de wijk te kampen hebben, maar ook om oplossingen te bieden voor bekommernissen omtrent de openbare netheid, het beheer van het afval dat afkomstig is van de Zuidmarkt, de stedelijke klimaatuitdagingen en de lokale economische dynamiek. Er zijn ook tijdelijke projecten gepland, waarvoor gebruik gemaakt zal worden van het vroegere tankstation (in de Veeartsenstraat) en van de kleine gewelfde ruimte onder het Zuidstation. Dat moet de bewoners en de gebruikers van de wijk helpen om zich deze nieuwe leefruimten toe te eigenen.

Volgende stap

De eerste uitvoeringsfase van het SVC zal plaatsvinden van 1 april 2023 tot het voorjaar van 2028. Daarin zal het Brussels Gewest overgaan tot de nodige aankopen om de projecten te kunnen ontwikkelen, de overheidsopdrachten uitvoeren, technische studies verrichten, enzovoort. Nadien volgt de implementatiefase (werken), die eindigt in 2030.

“Stationsbuurten vormen een grote uitdaging voor steden. Voor het Zuidstation is dat niet anders. Met deze investering van 22 miljoen euro, aangevuld met de grote inrichtingsprincipes die mijn regering eerder al heeft goedgekeurd, maar daarnaast ook de plannen voor een nieuwe metrolijn, de nieuwe hoofdzetel van de NMBS en de middelen van het wijkcontract willen we tegen 2030 een nieuwe dynamiek op gang brengen in de Zuidwijk!” aldus minister-president Rudi Vervoort.

“De Zuidwijk wordt vandaag uiteraard volop gekenmerkt door de aanwezige spoorinfrastructuur. De verbondenheid tussen het internationale station en de omliggende wijken is mettertijd minder geworden. Nooit eerder is zo’n omvangrijk programma met overheidsinvesteringen voor de buurt rond het Zuidstation op touw gezet. Dit zevende stadsvernieuwingscontract (SVC 7) beoogt het stadsweefsel te verbeteren en de ambities van het stadsproject voor de Zuidwijk in de praktijk te brengen. Met de verschillende geplande projecten willen we zowel de kwaliteit van de leefomgeving als de milieukwaliteit in de Zuidwijk vergroten,” zegt Antoine De Borman, directeur-generaal van perspective.brussels.