Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt bijna 65.000 eenoudergezinnen op zijn grondgebied. Het gezinshoofd is in de meeste gevallen (86%) een vrouw. Het gaat hier dus om een sterk gendergebonden problematiek. In deze gezinnen moet één enkel inkomen voorzien in alle behoeften van het gezin, wat het risico op armoede verhoogt en leidt tot beperkingen op tal van gebieden: toegang tot huisvesting, werkgelegenheid en opleiding, gezondheidszorg, evenwichtige voeding, kinderopvang, mobiliteit, sport, cultuur, vrijetijdsbesteding, enz.

De ongekende gezondheidscrisis die we op dit moment doormaken, heeft ook hier zijn sporen nagelaten en heeft ervoor gezorgd dat er een nog dringendere behoefte is aan maatregelen ten behoeve van eenoudergezinnen. De Brusselse Raad voor gelijkheid tussen vrouwen en mannen heeft in zijn verslag van april 2021 over de impact van Covid-19 op de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen immers geconcludeerd dat alle moeilijkheden die eenoudergezinnen in normale tijden ondervinden (deeltijdwerk, beperkt inkomen, huisvestingsproblemen, niet-betaling van onderhoudsgeld, …) tijdens deze crisis zijn verergerd. Daarbij komt nog eens een aanzienlijke afname van het inkomen en een situatie waarbij men opgesloten zit met alle gezinslasten, soms in een woning die niet is aangepast aan de realiteit van een lockdown in gezinsverband.

Om tegemoet te komen aan deze moeilijkheden heeft de Brusselse regering vandaag haar eerste plan ter ondersteuning van eenoudergezinnen goedgekeurd. Een transversaal plan, aangestuurd door Nawal Ben Hamou, Alain Maron, Bernard Clerfayt, Barbara Trachte en de sociale gesprekspartners van Brupartners, dat 31 concrete maatregelen voorstelt rond 5 gewestelijke actiepijlers: informeren, opleiden en sensibiliseren; de toegang tot een kwaliteitsvolle woning; tewerkstelling en beroepsopleiding; stadsbeleid en mobiliteit.

Het Brussels Gewest is in dit opzicht ook een pionier, aangezien de Brusselse regering als eerste in haar algemene beleidsverklaring heeft voorzien om een specifiek actieplan voor eenoudergezinnen – en in het bijzonder voor alleenstaande vrouwen met kinderen – op te stellen, teneinde gebruik te maken van alle gewestelijke hefbomen om deze gezinnen te ondersteunen.

Dit plan is ook opgesteld in nauwe samenwerking met de verenigingssector, zodat de denkoefening zou worden gevoed door de waarnemingen, ervaringen en deskundigheid van deze actoren die dagelijks met eenoudergezinnen werken.

Dit plan sluit bovendien volledig aan bij een globale, transversale en coherente aanpak, aangezien het zorgt voor de verwezenlijking van een van de beleidswerven van de GO4Brussels 2030-strategie, die voorziet in « Het ondersteunen van initiatieven die erop gericht zijn het beroeps- en privéleven te verzoenen » en die gezamenlijk wordt aangestuurd door de minister van Werk, de staatssecretaris voor Gelijke Kansen en de sociale gesprekspartners van Brupartners. De werkzaamheden in verband met de opstelling van het plan sluiten ook aan bij de voorbereiding van het Brussels Takes Care-Plan (geïntegreerd welzijns- en gezondheidsplan), waarin ook specifieke aandacht zal worden besteed aan alleenouderschap.

Dit eerste plan bestrijkt de periode 2021-2025. Het zal onderworpen worden aan een tussentijdse evaluatie, waarbij elke minister of staatssecretaris aan de sociale gesprekspartners en de verenigingen die aan de opstelling van het plan hebben meegewerkt, verslag zal moeten uitbrengen over de uitvoering van de acties van het plan. Er zal een eindevaluatie worden uitgevoerd door een externe dienstverlener die wordt aangewezen via een overheidsopdracht om ervoor te zorgen dat het evaluatieproces correct en neutraal verloopt.

 

“De sociale gesprekspartners van Brupartners zijn verheugd over het werk dat is verricht in het kader van de opstelling van dit plan, dat een goede samenvatting is van de actievoorstellen die zij in hun initiatiefadvies van 19 november 2020 hebben gedaan. De Brusselse sociale gesprekspartners zullen alle middelen die hen ter beschikking staan aanwenden om de doelstellingen van dit plan te ondersteunen. Ze zullen ook de wens van de regering steunen om de kwestie van de eenoudergezinnen op de agenda van de interministeriële conferentie vrouwenrechten te plaatsen. Er is namelijk een goede samenwerking tussen de verschillende beleidsniveaus nodig om doelstellingen van het plan te verwezenlijken », benadrukt Alexis Gérard, coördinator van de Go4Brussels 2030-strategie bij Brupartners.

Concreet betekent dit, aldus minister-president Rudi Vervoort, “dat we ervoor moeten zorgen dat gezinnen, en dus ook eenoudergezinnen, meer aandacht krijgen bij de vormgeving van de stad, van het uitwerken van strategieën voor de territoriale ontwikkeling tot de uitvoering en de monitoring van projecten en programma’s. Dat vereist specifieke vorming van de stedenbouwkundige instanties, maar bijvoorbeeld ook dat wat wij vandaag doen in de openbare ruimte en parken bijvoorbeeld, een sterkere inslag krijgt van elementen die belangrijk zijn voor ouderschap en gender.”

Voor Elke Van den Brandt, minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid: “Het is belangrijk om mobiliteitskwesties en de invulling van de openbare ruimte te bekijken vanuit specifieke doelgroepen, zoals nu ook met de éénoudergezinnen. Niet iedereen heeft dezelfde noden en niet iedereen begeeft zich op dezelfde manier in de openbare ruimte. Daarom maken we de openbare ruimte toegankelijker en veiliger, met oog voor de genderaspecten en de noden van gezinnen. Concreet gaat het over voldoende verlichting, sanitaire voorzieningen, en voldoende speelinfrastructuur. We zorgen we ook voor een toegankelijker openbaar vervoer, met liften in elk metrostation en flexibele perronranden voor kinderwagens en rolstoelen, meer fietsparkings in de buurt van scholen en crèches, en zetten we in op het verbeteren van van de kwaliteit van onze voetpaden.”

Alain Maron, minister van Gezondheid en Sociale Zaken merkt het volgende op: « Het was belangrijk om het specifiek gewestelijk plan ter ondersteuning van eenoudergezinnen te kunnen koppelen aan het Brussels Takes Care-plan. Hierdoor kunnen specifieke acties voor dit publiek deel uitmaken van een meer algemene aanpak. De doelstelling is eenvoudig maar essentieel: de sociale problemen en gezondheidsproblemen waar de Brusselaars mee te kampen hebben, zo goed mogelijk aanpakken. Voor de gezondheid en het welzijn van kinderen en moeders is het ook van essentieel belang dat iedereen toegang heeft tot een gezonde omgeving, tot aangepaste groene ruimten en tot een gezonde en evenwichtige voeding. Er zal actief rekening worden gehouden met de specifieke situatie van eenoudergezinnen, met name bij de ontwikkeling van parken, maar ook bij de dynamiek van de energierenovatie van woningen en bij de ontwikkeling van het “Good Food”-project.”

Voor Bernard Clerfayt, Minister van Werk en Beroepsopleiding, Digitalisering en van de Plaatselijke Besturen: “Het gezinshoofd van eenoudergezinnen is in het overgrote deel van de gevallen een mama. Voor sommige moeders is het zeer moeilijk om toegang te krijgen tot een baan die hen in staat stelt hun gezin op een waardige manier te onderhouden.

Het is niet altijd makkelijk om een baan of opleiding te combineren met gezinsverplichtingen. Hoewel deze moeilijkheden zijn vastgesteld, missen we nog steeds relevante gegevens om efficiënte maatregelen te kunnen mobiliseren om moeders aan het werk te krijgen en aldus bij te dragen aan hun zelfredzaamheid en de ontwikkeling van hun kinderen.”

“Met concrete maatregelen zoals de invoering van het ‘Kids friendly’-label willen we zoveel mogelijk sport-, culturele en horeca-infrastructuren aanmoedigen om voorzieningen aan te bieden waarbij niet alleen ‘kinderen toegelaten’ zijn, maar waarbij ook ‘kinderen welkom’ zijn, die plaats bieden aan kinderen tijdens de sociale, culturele of sportactiviteiten van hun alleenstaande ouders. De toegang tot een behoorlijke woning tegen een redelijke huurprijs kan ook een probleem vormen voor alleenstaande ouders. Wij willen hen ondersteunen via de toekenning van hogere huisvestingstoelagen of via oplossingen van gegroepeerd wonen of collectieve huisvesting », aldus Nawal Ben Hamou, staatssecretaris voor Huisvesting en Gelijke Kansen.

Voor Barbara Trachte, Minister-presidente van de FGC bevoegd voor Gezondheidspromotie, Gezin en Gelijke Kansen: « Ik ben blij met de goedkeuring van dit transversale plan dat hulp zal bieden aan eenoudergezinnen in het algemeen en aan vrouwen met kinderen in het bijzonder. Zij leven in moeilijke sociaaleconomische situaties en geweldsituaties in het Brussels Gewest. Dit plan biedt een essentieel gecoördineerd antwoord op de noden van deze gezinnen.”

Hier vindt u het Brussels plan ter ondersteuning van eenoudergezinnen