Op initiatief van Minister-President Rudi Vervoort keurde het Brussels Gewest eind 2017 het programma van het Stadsvernieuwingscontract “Heyvaert – Poincaré” (SVC 5) goed, dat onder meer voorziet in het ambitieuze project om een voormalige drukkerij om te vormen tot een nieuw cultureel, artistiek en creatief productiecentrum in de Manchester- en de Birminghamstraat in Sint-Jans-Molenbeek. Begin dit jaar werden twee belangrijke mijlpalen bereikt in de operationele uitvoering van het project: de afgifte van de stedenbouwkundige vergunning en de goedkeuring van de documenten voor de overheidsopdracht voor werken door de Brusselse Regering met het oog op de eerste fase van dit ambitievolle project met gewestelijke uitstraling, dat mogelijk werd dankzij de financiering van het stadsvernieuwingsbeleid, Beliris en het EFRO.

Heel 2022 en 2023 hebben de architectenbureaus BC architects en Civic Architects gewerkt aan de reconversie van deze voormalige industriële sites tot meerdere voorzieningen bestemd voor artistieke en creatieve productie. Na twee jaar ontwikkeling en de indiening van een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag kan het project nu beginnen aan de openbare aanbestedingsfase en tegen de zomer van 2024 ook echt aan de eerste fase van de werken.

Deze gebouwen langs het kanaal worden momenteel op tijdelijke basis gebruikt, onder meer door de vereniging Recyclart die er een hele reeks activiteiten heeft ontwikkeld. Op termijn worden de gebouwen bestemd voor culturele, artistieke en creatieve producties en aanverwante infrastructuren en voorzieningen (zoals administratieve lokalen, een polyvalente zaal, kunstenaarsresidenties e.d.).

Brussels Minister-President Rudi Vervoort, bevoegd voor Territoriale Ontwikkeling en Stadsvernieuwing: “Nu de stedenbouwkundige vergunning is toegekend, kunnen we voortwerken aan dit prachtige project!  Mijn Regering heeft ervoor gekozen om gefaseerd te werk te gaan, waarbij voor een stuk het tijdelijk gebruik door Recyclart van de locatie kan worden aangehouden. De eerste werf wordt het gebouw aan de straatkant langs de Manchesterstraat, waar de bestaande gevel wordt afgebroken en een nieuw gebouw (“De Plint”) wordt opgetrokken waarin het restaurant en de kantoren van Recyclart worden ondergebracht evenals de zaal die wordt opengesteld voor de buurt. De andere drie gebouwen (de Hangar, de Raffinaderij en de Bodega) zullen een ingrijpende renovatie ondergaan die geprogrammeerd staat voor de tweede helft van 2024 en begin 2025. “ 

De verwezenlijking van deze nieuwe pool was enkel mogelijk dankzij de financiële steun van verschillende partijen. Aan de ene kant is er Beliris, dat dankzij Bijakte 15 bij de Beliris-samenwerkingsovereenkomsten de werken zal financieren voor een bedrag van 8,43 miljoen euro. Anderzijds zijn er de Europese EFRO-fondsen 2021-2027, die via meerdere strategische doelstellingen in deze voorziening investeren. En tot slot investeert ook het Brussels Gewest via zijn bevoegdheden voor stadsvernieuwing.

Karine Lalieux, Minister bevoegd voor Beliris: “Beliris is van bij de aanvang een partner in de herontwikkeling van de Kanaalzone en ik ben heel blij dat dit initiatief, dat voor een nieuwe dynamiek zal zorgen in de wijk, nu een concrete invulling krijgt.De financiële bijdrage van het belirisfonds van de federale overheid heeft dit schitterende project mogelijk gemaakt. Alleen al voor de aankoop van bepaalde gebouwen en de financiering van de werken werd 8,43 miljoen euro geïnvesteerd door het Beliris-fonds. Dit grootschalige project zal bijdragen aan de uitstraling van de hoofdstad door de originele functionele mix en de opmerkelijke architectuur, die moderniteit koppelt aan respect voor het industrieel erfgoed.”

“Ik ben blij dat we met de uitreiking van deze vergunning de creatieve dynamiek van deze site kunnen vrijwaren en verder versterken. Jarenlang hebben organisaties zoals Recyclart en Decoratelier een “tijdelijk gebruik” gemaakt van de locatie waardoor de oude drukkerij weer tot leven kwam, de deuren naar de buurt werden opengezet en er een unieke artistieke en culturele beweging kon groeien aan de oevers van het kanaal. Voortaan zal deze locatie voor 100% in gebruik worden genomen door meerdere organisaties in een gerenoveerde en verbeterde infrastructuur,” aldus Ans Persoons, Brussels Staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.

Directeur van de MSI, Gilles Delforge, legt uit dat “de ontwikkeling van een dergelijk project in de wijk van de Manchesterstraat naadloos aansluit bij de culturele en artistieke dynamiek die er vandaag al heerst. Het nieuwe gebouw De Plint moet het gezicht worden van de toekomstige productiepool, open naar de buurt toe. De MSI is blij hier opnieuw haar rol te kunnen vervullen als vormgever van de territoriale ontwikkeling van Brussel en het voortouw te kunnen nemen in de stadsinrichting met grote projecten en openbare, collectieve voorzieningen met een gewestelijke uitstraling. ”

Het project van het multidisciplinaire team van A BORD, onder leiding van BC Architects, is in meerdere opzichten ambitievol.  Enerzijds maakt het gebruik van wat er al bestaat, zoals het creatieve ecosysteem van de wijk, het industrieel erfgoed en de rijke geschiedenis die ermee verbonden is, de bestaande structuren en materialen van de gebouwen op de site en de aanwezigheid en de dynamiek van gebruikers zoals Recyclart, Decoratelier en de vzw Impulsion.  Daarnaast staat in het project de duurzaamheid voorop omdat gekozen is voor het gebruik van materialen met een lage koolstofuitstoot (hergebruikte bakstenen, ramen en deuren met een label, kalk- en hennepbeton enz.) 

Tot slot zijn de organisatie en de logistiek van de toekomstige werf zorgvuldig onderzocht om ervoor te zorgen dat de activiteiten van Recyclart onder de best mogelijke omstandigheden kunnen blijven plaatsvinden, wat ook een grote uitdaging is voor het ontwerpersteam, de toekomstige aannemer en de gebruikers van de site.  

Op termijn zal deze toekomstige productiepool voor culturele, artistieke en creatieve projecten werkruimte bieden aan vrijwel 100 mensen. Dit is één van de projecten met grote symboolwaarde in de eerste golf Stadsvernieuwingscontracten die door het Gewest opgestart en samen met de gemeenten uitgevoerd worden om tekorten in de openbare infrastructuur weg te werken en de stedelijke breuklijnen tussen wijken te verkleinen. Als project met gewestelijke uitstraling zal het bijdragen tot de nieuwe dynamiek van het kanaalgebied.