Gezien de ligging en de omvang van de Defensie-site (het voormalige NAVO-terrein) is de inrichting van grootstedelijk en gewestoverschrijdend belang. De site beslaat 90 hectare langs de Leopold-III laan op het grondgebied van het Brussels Gewest (gemeenten Evere en Brussel) én van het Vlaams Gewest (gemeente Zaventem). Een derde van de site werd reeds in mei 2017 vrijgemaakt omwille van de verhuizing van de NAVO-activiteiten. De rest van de gebouwen huisvest het bilateraal samenwerkingsprogramma “Partnerschap voor vrede” en het huidige hoofdkwartier van Defensie. Momenteel wordt voor deze strategische site een stadsproject uitgewerkt.

Op basis van een akkoord tussen het Brussels en het Vlaams Gewest is een vernieuwende en exemplarische samenwerking opgezet tussenperspective.brussels en het Departement Omgeving om een gemeenschappelijk kader uit te werken voor de ontwikkeling van de Defensie-site en haar omgeving. In die context nam de Brusselse Hoofdstedelijke Regering op 22 april op voorstel van perspective.brussels akte van de grote lijnen van het project. De Vlaamse Regering keurde de startnota voor het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) goed op vrijdag 21 mei. Dit is een belangrijke stap in het intergewestelijk proces voor de uitwerking van een visie voor dit gebied.

De grote ruimten die ter beschikking komen op de Defensie-site bieden een unieke gelegenheid om een voorbeeldproject neer te zetten. perspective.brussels en het Departement Omgeving werken aan een visie. Die visie moet de stedelijke ontwikkeling langsheen de Leopold-III laan combineren met een biologisch, diverse en stedelijke open ruimte op het zuidelijke gedeelte van de site (tussen de begraafplaatsen en het Woluweveld), als deel van een ecologische corridor die het Brussels en het Vlaams Gewest verbindt.

De voornaamste ambities van het stadsproject zijn volgende 4 pijlers:

 

• Een stadswijk langs de Leopold III-laan: een specifieke context creëren voor nieuwe bewoners, bedrijven, winkels, lokale en bovenlokale voorzieningen, gebaseerd op een groene omgeving van hoge kwaliteit, gelegen tussen de aangelegde Leopold III-laan (Park Lane) en een groot landschapspark;

 

• Een bospark op het zuidelijke deel van de site (waar vandaag het hoofdkwartier van Defensie is gevestigd): aanleg van een bosuitbreiding van ten minste 20 ha, en een ecologisch park met activiteiten die verband houden met  de natuur en stadslandbouw zoals een kinderboerderij, bospaden, een natuurschool, een dierenpark e.d.;

 

• Een ecologisch beheer van de begraafplaatsen van Brussel, Schaarbeek en Evere (± 70 ha). Begraafplaatsen worden steeds meer natuurlijke ruimten die rijk zijn aan biodiversiteit en sereniteit. Het huidige planningsproces is een uitstekende aanleiding voor een denkoefening over de plaats die de begraafplaatsen kunnen innemen in de toekomst;

 

• Een actief mobiliteitsnetwerk. Op de begraafplaatsen, het zuidelijk deel van het Defensieterrein en het Woluweveld zal een vrijwel autovrije zone van ± 200 ha worden afgebakend. Binnen deze autovrije zone wil het plan een grootstedelijk netwerk van actieve mobiliteit tot stand brengen, met nieuwe verbindingen tussen de Groene Promenade en de fiets-GEN-routes.

Participatieproces

In september 2019 startte perspective.brussels een informatie- en participatiefase op. Tijdens de eerste helft van 2020 zijn workshops gehouden over thema’s als bosontwikkeling, begraafplaatsen, stadslandbouw, circulaire economie, sport- en schoolvoorzieningen.

Er zal een participatief proces worden opgestart waarbij zoveel belanghebbenden worden betrokken om het project in zijn globaliteit uit te bouwen voordat het bij de Regering wordt ingediend (voorjaar 2022).

Het project wordt ontwikkeld in samenwerking met een consortium, dat eind 2020 is aangesteld en bestaat uit  het architectenbureau Michel Devigne Paysagistes, Tractebel en E-biom.

De Minister-President van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Rudi Vervoort is verheugd over “de ambitie die aan de dag wordt gelegd voor de ontwikkeling van dit strategisch gebied gelegen aan de rand van het Gewest. Ik ben blij met de uitstekende samenwerking met alle betrokken partijen bij het creëren van een nieuwe wijk en vooral van een groen en open grootstedelijke ruimte waar veel burgers van zullen profiteren”.

perspective.brussels, dat belast is met de territoriale ontwikkelingsstrategie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geeft aan dat “het intergewestelijk project voor de Defensie-site geïntegreerde en prospectieve oplossingen voorstelt om op dit grondgebied een nieuwe levendige ecologische stadswijk te combineren aan een coherente open ruimte op landschapsniveau en gediversifieerd op biologisch niveau.”